Το σημερινό κατεχόμενο και ερημωμένο Σουσί είναι ολοφάνερο παράδειγμα της πανάρχαιας και αμετάβλητης τουρκο-αζερικής πολιτικής εθνοκάθαρσης στο Αρτσάχ. Σύμφωνα με το «Armenpress», ο Υπερασπιστής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Αρτσάχ Γκεχάμ Στεπανιάν έγραψε στη σελίδα του στο Facebook, αναφερόμενος στη δεύτερη επέτειο από την κατάληψη της πόλης Σουσί από το Αζερμπαϊτζάν.
«Ως αποτέλεσμα του πολέμου που εξαπολύθηκε κατά του λαού του Αρτσάχ το φθινόπωρο του 2020, περίπου 200 οικισμοί της Δημοκρατίας του Αρτσάχ καταλήφθηκαν από το Αζερμπαϊτζάν, συμπεριλαμβανομένου του αρμενικού πολιτιστικού κέντρου Σουσί.
Στην παράνομη απόφαση της 5ης Ιουλίου 1921 σχετικά με την προσάρτηση του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν, η πόλη Σουσί ορίστηκε ως το κέντρο της διαμορφωμένης αρμενικής αυτονομίας. Ωστόσο, με μακροπρόθεσμο στόχο την αποξένωση του Σουσί από το Αρτσάχ, το 1923, όταν σχηματίστηκε η Αυτόνομη Περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ σε ένα μικρό τμήμα του Αρτσάχ, το Στεπανακέρτ έγινε το κέντρο και όχι το Σουσί.
Το Αζερμπαϊτζάν πάντα ενεργούσε προς την κατεύθυνση της κατάληψης του Σουσί, της παραμόρφωσης του αρμενικού στοιχείου του και της παρουσίασής του ως αζερικό. Κατά τη διάρκεια της οικειοποίησης της πόλης, τόσο στις αρχές του 1900 όσο και το 2020, τα κύρια εργαλεία του τουρκο-αζερικού ζεύγους ήταν η εθνοκάθαρση και η γενοκτονία: η φυσική εξόντωση και ο ξεριζωμός του αρμενικού πληθυσμού, η καταστροφή και η διαστρέβλωση των πνευματικών και πολιτιστικών αξιών του.
Η πολιτιστική κληρονομιά του Σουσί είναι μια πρωτότυπη απόδειξη της αρμενικής ιδιοκτησίας της πόλης. Αυτός είναι ο λόγος που η εκκλησία Αγίου Σωτήρα Γαζαντσετσότς στοχοποιήθηκε εσκεμμένα δύο φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου, η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (Πράσινη Ώρα) και πολλές αρμενικές πολιτιστικές αξίες στο Σουσί βεβηλώνονται συνεχώς μετά την κατάπαυση του πυρός. Το Αζερμπαϊτζάν καταστρέφει συνεχώς αστικές υποδομές, σπίτια, πολυκατοικίες της πόλης.
Το σημερινό κατεχόμενο και ερημωμένο Σουσί είναι ολοφάνερο παράδειγμα της πανάρχαιας και αμετάβλητης τουρκο-αζερικής πολιτικής εθνοκάθαρσης στο Αρτσάχ .
Μεταφέροντας διεθνείς αντιπροσωπείες στο Σουσί με κάθε αφορμή, το Αζερμπαϊτζάν προσπαθεί να νομιμοποιήσει την επιθετικότητά του. Όλοι όσοι επισκέπτονται το Σουσί γίνονται συνένοχοι στον εκτοπισμό των ανθρώπων και νομιμοποιούν τη χρήση βίας, επιθετικότητας και κατοχής.
Η σημερινή κατοχή δεν αλλάζει το καθεστώς του Σουσί, ήταν και θα συνεχίσει να είναι αναπόσπαστο μέρος της Δημοκρατίας του Αρτσάχ», ανέφερε η ανάρτηση του Συνηγόρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Αρτσάχ.
