Όλοι χαιρετίζονται με το: «Ο Χριστός έχει αναστηθεί» – «Ευλογημένη η Ανάσταση του Χριστού».
Κατά τη διάρκεια της νηστείας 40 ημερών πριν από το Πάσχα, οι οικογένειες των Αρμενίων βάζουν φακές ή άλλους κόκκους βλάστησης σε ένα δίσκο καλυμμένο με ένα λεπτό στρώμα βαμβακιού και το κρατούν σε ένα φωτεινό μέρος του σπιτιού μέχρι το Πάσχα ώσπου να εμφανιστούν βλαστάρια. Αυτά τα πράσινα μικρά βλαστάρια, που συμβολίζουν την άνοιξη και την αφύπνιση της φύσης, είναι το “χορτάρι”, ή πράσινη βάση πάνω στην οποία τοποθετούν βαμμένα αυγά για να διακοσμήσουν το Πάσχα.
Μέχρι σήμερα, οι Αρμένιοι έχουν διατηρήσει την όμορφη βιβλική παράδοση που αναφέρεται στα κόκκινα αυγά και το τσουρέκι: “Όταν ο Χριστός σταυρώθηκε, η μητέρα του πήρε μερικά αυγά και ψωμί τυλιγμένο στο σάλι. Όταν η μητέρα είδε τον Υιό της που σταυρώθηκε και τα χέρια του αιμορραγούσαν, γονάτισε και φώναξε. Τα δάκρυα της Μητέρας και το αίμα του Υιού που πέφτει πάνω στο σάλι χρωματίζονταν με τα αυγά και το ψωμί. Στη συνέχεια η Μητέρα έβαλε το σάλι στο κεφάλι της. Από εκείνη την ημέρα οι άνθρωποι άρχισαν να χρωματίζουν τα αυγά κόκκινα την ημέρα του Πάσχα και οι γυναίκες άρχισαν να φορούν σάλια όταν επισκέπτονταν την εκκλησία.
Στην Αρμενία, την περίοδο του Πάσχα κυριαρχεί ως κύριο πιάτο το ρύζι με τις σταφίδες, είναι η εποχή των βαμμένων αυγών, του κόκκινου κρασιού, αλλά και πριν απ’ αυτό (το Πάσχα) είναι η περίοδος των προσηρτημένων φτερών στο κρεμμύδι, του περιορισμού των πειρασμών και του γλεντιού. Το Πάσχα εκφράζεται με τις πνευματικές και πολιτιστικές παραδόσεις οι οποίες έφθασαν σ’ εμάς διαμέσου των αιώνων από γενιά σε γενιά, σε σημείο που να μην ξεχωρίζουμε την απαρχή της προέλευσής τους, αλλά εξακολουθούν να τηρούνται τα καθιερωμένα.
Το Πάσχα είναι μία από τις πλέον δημοφιλείς εορτές, όπου ο λαός περιμένει και προετοιμάζεται εκ βάθρων ακόμα και σήμερα όπως ακριβώς και την παλαιά εποχή στην Αρμενία. Ο κόσμος αρχίζει την προετοιμασία των ενδυμάτων της μεγάλης γιορτής, αγοράζει δώρα, καθαρίζει, στολίζει και διακοσμεί τα σπίτια εκ των προτέρων.
Η Κυριακή των Βαΐων μνημονεύεται με το στολισμό των τοίχων, των σπιτιών καθώς και των κεφαλών των νέων ανθρώπων με στεφάνια λουλουδιών.
Την Κυριακή του Πάσχα τα τραπέζια στα σπίτια, απ’ άκρου εις άκρον της Αρμενίας είναι πλούσια με το παραδοσιακό πασχαλινό γεύμα. Το αρμενικό εθνικό πιάτο -το πιλάφι- ενισχύεται από βαμμένα αυγά, δημητριακά (κυρίως σιτάρι), ψάρι και βότανα τα οποία συμβολίζουν τον ερχομό της άνοιξης. Επίσης, ετοιμάζεται το πασχαλινό γλυκό το «μπαχάργκ» ή ένα γλασαρισμένο – ροδισμένο γλυκό το οποίο πλάθεται πάντα σε στρογγυλό σχήμα.
Το ψάρι σερβίρεται ως υπενθύμιση της υιοθέτησής του, ως συμβόλου της θρησκείας των πρωτοχριστιανών. Το γεύμα έχει πολλούς συμβολισμούς καθώς θεωρείται ως ιεροτελεστία της άνοιξης, αλλά επίσης υπογραμμίζεται η παράδοση της νηστείας η οποία διαρκεί επτά εβδομάδες και υπαγορεύεται από την Αποστολική Εκκλησία.
Και για να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στις επτά αυτές εβδομάδες του αυτοελέγχου και της υπομονής υπάρχει το παλαιό έθιμο του «Ακλατίς». Ακλατίς είναι μια παμπάλαιη λέξη και κυριολεκτικά σημαίνει «Κάθαρση». Σύμφωνα με το έθιμο αυτό του «ακλατίς» είναι καθιερωμένη η προσάρτιση επτά φτερών στον βλαστό ενός κρεμμυδιού.
Στα παλαιότερα χρόνια το «ακλατίς» ήταν κρεμασμένο στο τζάκι και εθεωρείτο ως ο φύλακας του πασχαλινού ημερολογίου. Στο τέλος κάθε νηστίσιμης εβδομάδας αφαιρείτο ένα φτερό, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο στους πιστούς τη δυνατότητα να υπολογίζουν την υπολειπόμενη διάρκεια της νηστείας.
Όσοι ήταν εγκρατείς καθ’ όλη τη διάρκεια της νηστείας των επτά εβδομάδων, χωρίς να τρώνε κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα ή χωρίς να πίνουν καθόλου οινοπνευματώδη ποτά, πίστευαν ότι θα ήταν ευλογημένοι, καλότυχοι και υγιείς.
Σαράντα ημέρες πριν από το Πάσχα, οι πιστοί αρχίζουν τη συλλογή των αυγών.
Μολονότι στη σύγχρονη εποχή τα αυγά διακοσμούνται με πολλά χρώματα, τα παλαιά χρόνια τα έβαφαν αυστηρά και μόνον κόκκινα από τη φλούδα δένδρου σημύδας ή από τις φλούδες κρεμμυδιών, συμβολίζοντας έτσι το αίμα του Χριστού. Μάλιστα όσοι πιστοί ακολουθούν αυστηρά τις παραδόσεις, ζητούν από έναν ιερέα να ευλογήσει τα αυγά πριν τα βάψουν. Το ίδιο το αυγό συμβολίζει τον κόσμο ως εξής: Το κέλυφος είναι ο ουρανός, η εσωτερική μεμβράνη είναι ο αέρας, το ασπράδι του αυγού είναι το νερό και ο κρόκος είναι η γη.
Τα βαμμένα αυγά δεν χρησιμοποιούνται τόσο ως γεύμα αλλά συχνότερα προσφέρονται ως δώρα.
Το σιτάρι καθώς και άλλα δημητριακά που χρησιμοποιούνται για το πασχαλινό γεύμα συμβολίζουν την αφύπνιση της γης την άνοιξη και επίσης μεταφέρουν το μήνυμα της Αναστάσεως του Χριστού, όπως ακριβώς φύεται το σιτάρι στη γη και μεστώνει.
Στην Αρμενία, τα πολύ παλαιά χρόνια οι γυναίκες έψηναν επτά «μπαχάργκ» για το Πάσχα.
Παρά το γεγονός ότι η παράδοση αυτή στις μέρες μας έχει εν μέρει ατονίσει, εν τούτοις εξακολουθεί να υφίσταται απ’ όσους ζουν στα χωριά και διατηρούν πιστά το έθιμο του ψησίματος των «μπαχάργκ», των οποίων ο συμβολισμός υπενθυμίζει τη φράση του Χριστού κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου: «Το ψωμί είναι το σώμα μου και το κρασί είναι το αίμα μου».
Τρώγοντας το «μπαχάργκ» το Πάσχα είναι σαν να δέχεται κανείς το Θεό μέσα στην ψυχή του. Γι’ αυτό τα επτά πασχαλινά «μπαχάργκ» συμβολίζουν την πολυτέλεια, την ευημερία και αφθονία καθώς επίσης και τη νηστεία. Μερικές φορές μέσα στα «μπαχάργκ» βάζουν ένα μεταλλικό νόμισμα και όποιος το βρει θεωρείται τυχερός.
Το ρύζι στο πιλάφι του πασχαλινού γεύματος συμβολίζει όλη την ανθρωπότητα. Οι σταφίδες που περιέχονται εκφράζουν στους πιστούς τον «εκλεκτό». Το κόκκινο κρασί συμβολίζει το αίμα του Χριστού.
Στα παλαιότερα χρόνια ήταν επιβεβλημένο, ο πρεσβύτερος να ευλογεί το πασχαλινό τραπέζι αναγγέλλοντας στα μέλη της οικογένειας: «Ψωμί και Κρασί και ο Χριστός εν Ζωή».
