Η Τουρκία θεωρείται κράτος μεσαίου επιπέδου βάσει των δεικτών της, αλλά επιδιώκει να ενταχθεί στις τάξεις των ισχυρών υπερδυνάμεων του κόσμου και ζητά ακόμη και την αύξηση του αριθμού των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ωστόσο, αυτή η πολιτική δεν ταιριάζει πραγματικά στην Τουρκία και μοιάζει με άλμα πάνω από το κεφάλι της, το οποίο είναι αρκετά επικίνδυνο τόσο από την άποψη της περιφερειακής όσο και της εσωτερικής πολιτικής.
Τα παραπάνω ανέφερε ο καθηγητής, Ρουμπέν Σαφράστιαν σε συνέντευξη Τύπου, μιλώντας για τις περιφερειακές εξελίξεις και τον ρόλο της Τουρκίας σε αυτές.
“Η Τουρκία, που αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρές οικονομικές προκλήσεις, συνεχίζει να επενδύει σημαντικά στη στρατιωτική της βιομηχανία. Πέρυσι, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία είναι κατά 80% αυτάρκης σε στρατιωτικά προϊόντα, ποσοστό αρκετά υψηλό για τα δεδομένα του σύγχρονου κόσμου. Η Τουρκία παράγει διάφορους τύπους όπλων, μέχρι και ισχυρά πολεμικά πλοία. Χάρη σε αυτή την πολιτική η Άγκυρα στοχεύει να γίνει μια ανεξάρτητη οντότητα από στρατιωτικής άποψης και ταυτόχρονα εξυπηρετεί τις φιλοδοξίες της κυβέρνησης του Ερντογάν, η οποία θέλει να μετατρέψει τη χώρα αυτή σε μια δύναμη που να έχει αποφασιστική φωνή στη γεωπολιτική, καθώς και να εξάγει και να πωλεί τουρκικά στρατιωτικοβιομηχανικά προϊόντα”, δήλωσε ο Σαφράστιαν.
Ο Ρουμπέν Σαφράστιαν πιστεύει ότι η πολιτική αυτή βασίζεται και στις προσωπικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, ο οποίος έχει πράγματι γίνει ένα φαινόμενο στη δημόσια ζωή της γειτονικής χώρας, δεύτερο μετά τον Ατατούρκ, που θέλει να αυξήσει τη φήμη της Τουρκίας σε όλο τον κόσμο.
Αναφερόμενος στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ιδίως στην παλαιστινιακή-ισραηλινή σύγκρουση, και τον ρόλο της Τουρκίας σε αυτό το πλαίσιο, ο Σαφραστιάν τόνισε ότι η επίσημη Άγκυρα καταδικάζει το Ισραήλ με τον πιο έντονο τρόπο, αλλά στην πραγματικότητα συνεχίζει να διεξάγει σοβαρές εμπορικές συναλλαγές με τη χώρα, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.
“Πρόκειται για μια διπλή προσέγγιση.
Ο Ερντογάν έκανε μια πρόταση να αναλάβει και εδώ έναν ειρηνευτικό ρόλο, αλλά όπως δείχνει η πορεία των γεγονότων, αυτή η διπλή προσέγγιση δεν έχει γίνει αποδεκτή στον αραβικό κόσμο και γι’ αυτό η Τουρκία δεν εμπνέει ιδιαίτερη εμπιστοσύνη. Υπήρξε μια εποχή που οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις ήταν εξαιρετικά τεταμένες, αλλά χάρη στη μυστική διπλωματία που διεξήγαγε ο πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Χακάν Φιντάν, εξομαλύνθηκαν σε κάποιο βαθμό. Ωστόσο, ο πόλεμος στη Γάζα οδήγησε στο χαμηλότερο σημείο των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων, τουλάχιστον σε δημόσιο επίπεδο”, εξήγησε ο ιστορικός τουρκολόγος.
Μιλώντας για τις εξελίξεις στον Νότιο Καύκασο, ο Σαφραστιάν σημείωσε ότι η πολιτική της Τουρκίας απέναντι στην περιοχή μας και την Αρμενία, έχει υποστεί πρόσφατα μια κάποια πτώση.
“Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκία θέλει να παίξει το μεγάλο της παιχνίδι σε παγκόσμιο επίπεδο. Καθώς η επιδεινωμένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή αναγκάζει την τουρκική διπλωματία να δώσει μεγαλύτερη προσοχή προς αυτή την κατεύθυνση, και στον Νότιο Καύκασο η Άγκυρα έχει επιτύχει τουλάχιστον ένα μέρος των επιθυμιών της, διότι για πρώτη φορά ο τουρκικός στρατός σταθμεύει όχι μόνο στο Ναχιτζεβάν, αλλά και στο ίδιο το Αζερμπαϊτζάν.
Εκπρόσωποι των ανώτατων Τούρκων αξιωματικών συντονίζουν τις δραστηριότητες του Γενικού Επιτελείου Στρατού του Αζερμπαϊτζάν, κάτι που συνέβη στο πλαίσιο της πολιτικής αποδυνάμωσης του ρόλου της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην περιοχή μας. Η τρέχουσα κατάσταση είναι ευνοϊκή για την τουρκική πλευρά, γι’ αυτό και δεν λαμβάνει πρόσθετα μέτρα για την αύξηση της επιρροής της, καθώς, κατά τη γνώμη της, είναι απασχολημένη με πιο σημαντικά προβλήματα”, δήλωσε ο Ρουμπέν Σαφράστιαν.
Η θέση του Ιράν είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική. Αν και η Τουρκία αντιτίθεται και ανταγωνίζεται τον άλλο γείτονά μας, λαμβάνει υπόψη της τον ιρανικό παράγοντα. Και οι δύο πλευρές ακολουθούν μια ισορροπημένη πολιτική, αποφεύγοντας την άμεση αντιπαράθεση. Ο ιρανικός παράγοντας είναι και ο λόγος για την πραγματικότητα ότι η Τουρκία του Ερντογάν δεν επιμένει πλέον στο άμεσο άνοιγμα του λεγόμενου “διαδρόμου του Ζανγκεζούρ” και την εκμετάλλευσή του με τουρκο-αζερικούς όρους.
Αναλύοντας τις ρωσοτουρκικές σχέσεις, ο Σαφραστιάν τόνισε ότι, αν και η Τουρκία θεωρείται στρατηγικά αναπόσπαστο τμήμα της Δύσης, πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ και ένα από τα πιο ενεργά μέλη του ΝΑΤΟ, ωστόσο, τα τελευταία 6-7 χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες έχουν τακτικό χαρακτήρα. Και οι δύο πλευρές ενδιαφέρονται για την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων, από τις οποίες μπορούν να λάβουν και ήδη λαμβάνουν αρκετά μεγάλα μερίσματα.
“Η Τουρκία βοηθά τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις και αυτή είναι μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία, διότι μετά την έναρξη της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, η Άγκυρα έλαβε 20 εκατομμύρια δολάρια τους πρώτους έξι μήνες του 2022. Αυτό συνέβαλε επίσης σε μια ισορροπημένη πολιτική των δύο χωρών στον Νότιο Καύκασο, δηλαδή άρχισαν να συνειδητοποιούν τα συμφέροντα του άλλου και να τα συμβιβάζονται. Υπάρχει και μια άλλη περίσταση για την οποία δεν γίνεται πολύς λόγος. Η Τουρκία δεν χάνει ευκαιρία να μειώσει τη ρωσική επιρροή στη Μαύρη Θάλασσα. Η Άγκυρα έχει κλείσει την κυκλοφορία πολεμικών πλοίων μέσω του στενού του Βοσπόρου, γεγονός που έχει μειώσει σημαντικά τον ρωσικό στόλο, ο οποίος δέχεται άμεσες επιθέσεις από την Ουκρανία.
Η Τουρκία δεν χάνει την ευκαιρία να μειώσει τη ρωσική επιρροή και στη Μαύρη Θάλασσα. Η Άγκυρα έχει κλείσει την κυκλοφορία πολεμικών πλοίων μέσω του στενού του Βοσπόρου, γεγονός που έχει μειώσει σημαντικά τον ρωσικό στόλο, ο οποίος δέχεται στοχευμένες επιθέσεις από την Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν επιτρέπει στη Ρωσία να αναπληρώσει τον στόλο της στη Μαύρη Θάλασσα, θέλει να την αποδυναμώσει σταδιακά ώστε να χάσει την προηγούμενη δύναμή της, που είναι το μακρόχρονο όνειρο της Τουρκίας”, δήλωσε ο ειδικός.
Σύμφωνα με τον Σαφραστιάν, το γεγονός ότι δεν πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Άγκυρα οφείλεται πιθανώς στην επιδείνωση των σχέσεων και είναι ακόμη ερώτημα αν θα πραγματοποιηθεί στο εγγύς μέλλον ή όχι. Η Μόσχα αντιλαμβάνεται σαφώς ότι η τουρκική πλευρά δεν αρνείται να κάνει βήματα που σίγουρα έρχονται σε αντίθεση με τα ρωσικά συμφέροντα.
