Η φιλία μεταξύ της Αρμενίας και της Ινδίας αποκτά όλο και περισσότερο τα χαρακτηριστικά μιας στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Αυτό είναι σημαντικό για κάθε πλευρά, η οποία βρίσκεται περικυκλωμένη από μη φιλικούς γείτονες, γράφει η Eurasia Review
Από το 2020, η Ινδία πουλάει όπλα στην Αρμενία, συμπεριλαμβανομένων εκτοξευτών πυραύλων, συστημάτων πυροβολικού και ραντάρ και αντιαρματικών όπλων. Τα παράπονα του Αζερμπαϊτζάν δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν αυτές τις συμφωνίες.
Σχετικά με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Ινδία έχει λάβει σαφή θέση τα τελευταία χρόνια. Οι Ινδοί έχουν πουλήσει όπλα στις αρμενικές δυνάμεις και έχουν καταδικάσει τις στρατιωτικές ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Η μακροχρόνια σχέση του Αζερμπαϊτζάν με το Πακιστάν αποτελεί άμεση απειλή για τα συμφέροντα της Ινδίας. Επιπλέον, ο Νότιος Καύκασος είναι μια περιοχή-κλειδί όπου η Ινδία σχεδιάζει να δημιουργήσει μια σημαντική οδό μεταφορών, τον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου, που θα της επιτρέψει να συνδεθεί με την Ευρώπη και τη Ρωσία. Πρόκειται για ένα έργο που θα συνδ΄έσει τις θαλάσσιες, οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές. Η Αρμενία έχει υποστηρίξει αυτό το σχέδιο.
Για την υλοποίηση του σχεδίου, η Ινδία πρέπει να κατασκευάσει έναν σιδηρόδρομο από το βορειοδυτικό Ιράν μέσω του Νότιου Καυκάσου προς τη Ρωσία ή προς τη Μαύρη Θάλασσα. Υπάρχουν δύο δυνατότητες στο πλαίσιο αυτό: 1) ένας σιδηρόδρομος μέσω της νότιας αρμενικής επαρχίας Συούνικ και 2) ένας σιδηρόδρομος μέσω του Αζερμπαϊτζάν.
Το πρόβλημα είναι ο υποθετικός διάδρομος του Ζανζούρ, ο οποίος, αν υπάρχει, θα περνάει μέσα από αρμενικό έδαφος. Ο διάδρομος, όπως θεωρεί το Μπακού, δεν πρέπει να είναι υπό την αρμενική δικαιοδοσία, να μην έχει αρμενικά σημεία ελέγχου, ώστε να συνδέει τον “τουρκικό κόσμο”. Τόσο ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ όσο και ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έχουν μιλήσει δημοσίως για την πιθανότητα αυτού του διαδρόμου, γεγονός που ώθησε τις ιρανικές αρχές να αυξήσουν τις στρατιωτικές δυνάμεις στα σύνορα με την Αρμενία για να αποτρέψουν τυχόν επίθεση του Αζερμπαϊτζάν.
Η κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν το 2023 φαίνεται εκ πρώτης όψεως να αποτελεί καταστροφή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ινδίας, καθώς ενδεχομένως υπονομεύει την ένοια του διαδρόμου Βορρά-Νότου, ο οποίος βρίσκεται στα χέρια της Κίνας και του Πακιστάν.
Το βασικό πλεονέκτημα του διαδρόμου Βορρά-Νότου είναι ότι θα επιτρέψει στην Ινδία να παρακάμψει το Πακιστάν και να αποκτήσει πρόσβαση σε χερσαίες οδούς προς τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ισλαμαμπάντ υποστηρίζει το Μπακού στη διαμάχη του με το Ερεβάν.
Ο διάδρομος είναι επίσης το εργαλείο της Ινδίας για να βγάλει το Ιράν από την τροχιά της Κίνας και ενδεχομένως να ξεπεράσει τα κινεζικά έργα υποδομής στην περιοχή. Αλλά από τη στιγμή που ο πόλεμος στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει προκαλέσει τη διπλωματική καταδίκη της διεθνούς κοινότητας, φαίνεται ότι το Πακιστάν δεν θα υποστηρίζει πλέον σθεναρά το Αζερμπαϊτζάν, καθώς το Ισλαμαμπάντ έχει ήδη πονοκεφάλους στην εξωτερική πολιτική λόγω της υποστήριξής του στο καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.
Η νίκη του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ μπορεί να προκαλέσει ανησυχία στο Νέο Δελχί λόγω της αυξανόμενης προσέγγισης του Αζερμπαϊτζάν, του Πακιστάν και της Τουρκίας.
Οι τρεις χώρες έχουν αναπτύξει στενές στρατιωτικές και πολιτικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια. Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν υποστηρίξει το Πακιστάν στο ζήτημα του Κασμίρ. Αυτές οι ανησυχίες μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για στενότερη αρμενο-ινδική συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας. Η Ινδία μπορεί να συνεχίσει να είναι ένας σημαντικός σύμμαχος της Αρμενίας (χωρίς να εμπλακεί σε διπλωματικό πόλεμο με το Μπακού), καθώς η εξωτερική πολιτική της Ινδίας υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Μόντι είναι “στρατηγικά αυτόνομη” και αποδεικνύεται ικανή να έχει καλές σχέσεις με την παγκόσμια κοινότητα.
Με τη συνεργασία με το Νέο Δελχί, το Ερεβάν δεν έρχεται σε αντίθεση με την ΕΕ, τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία, ως αποτέλεσμα της καλά μελετημένης εξωτερικής πολιτικής του πρωθυπουργού Μόντι. Οι σχέσεις Ινδίας-Αρμενίας μπορεί να βιώσουν μια ώθηση στο μέλλον, καθώς υπάρχουν δυνατότητες στους τομείς του εμπορίου, της άμυνας, της τεχνολογίας, των υποδομών και του τουρισμού. Η συμμαχία θα πρέπει να γίνει στρατηγική και ολοκληρωμένη. Η Ινδία μπορεί να παράσχει τον στρατιωτικό εξοπλισμό που απαιτείται για τον εκσυγχρονισμό των αρμενικών ενόπλων δυνάμεων. Επιπλέον, η αμυντική συνεργασία θα πρέπει να περιλαμβάνει κοινές ασκήσεις, στρατιωτική εκπαίδευση του αρμενικού στρατού από Ινδούς στρατιωτικούς ειδικούς και διαβουλεύσεις για υλικοτεχνικές και τεχνικές μεταρρυθμίσεις. Στο μέλλον θα πρέπει να δημιουργηθούν απευθείας αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
