Εδώ σχεδιάζονταν η αποκατάσταση της παραγωγής του καθαρού χαλκού, η οποία θα επέτρεπε την επανάληψη της σοβιετικής καλωδιακής βιομηχανίας. Αλλά τα σχέδια ματαιώθηκαν……
Το παλαιότερο εργοστάσιο στο Αλαβερντί (της Αρμενίας), το χυτήριο χαλκού, συμπλήρωσε τα 250. Η ίδρυση του εργοστασίου συνέπεσε με την αρχή ενός νέου σταδίου στην ανάπτυξης της Αρμενίας.
Η παραγωγή ιδρύθηκε από τους Έλληνες, οι οποίοι εδώ και καιρό είχαν φήμη ειδικευμένων ανθρακωρύχων και μεταλλουργών. Στην ιστορική τους πατρίδα, στον Ελληνικό Πόντο, εξορύχθηκαν ασήμι (η πόλη όπου βρίσκονταν τα ορυχεία, έτσι και ονομαζόταν – Αργυρούπολη). Φτάνοντας στην Αρμενία, οι Έλληνες άρχισαν να λιώνουν το χαλκό μαζί με τους ντόπιους μάστορες. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το εργοστάσιο αγοράστηκε από τη γαλλική εταιρεία Manes. Στις αρχές του 20ου αιώνα, στα ορυχεία χαλκού και στο εργοστάσιο του Αλαβερντί δούλευαν περίπου 2.800 εργαζόμενοι. Αυτή την εποχή, οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του εργοστασίου έχτισαν διώροφα και τριώροφα πέτρινα σπίτια στην πόλη, για τη διαχείριση του εργοστασίου και τους μηχανικούς. Κατά τα πρώτα σοβιετικά χρόνια η παραγωγή συνεχίστηκε, και το 1931-1932 επεκτάθηκε, με την απόφαση του τότε επικεφαλής της Σοβιετικής Αρμενίας Αχασί Χαντζιάν.
Το 1941, οι άνδρες έφυγαν από το εργοστάσιο και πήγαν στο μέτωπο, και στις σόμπες άρχισαν να εργάζονται γυναίκες και παιδιά. Στις συνθήκες πολέμου στη Σοβετική ένωση, σταμάτησε η προμήθεια των απαραίτητων υλικών (μεζούρες για μέταλλο, πυρίμαχα τούβλα, άνθρακα) από το Μτονπάςς (καθώς έπεσε στα χέρια των ναζί). Όλα αυτά άρχισαν να παράγονται επί τόπου, επιπλέον – να στέλνονται στα εργοστάσια στη Σιβηρία. Και υπό την καθοδήγηση των Ρώσων ειδικών από τη Μόσχα, εδώ χτίστηκε ένα νέο χημικό εργοστάσιο «Ναιρίτ», το οποίο άνοιξε το 1944.
Στη δεκαετία του 1970, στο εργοστάσιο και στα ορυχεία του χαλκού στο Αχταλά, Σαμλούγ και Αλαβερντί, εργάζονταν 4.500 άνθρωποι. Στη δεκαετία του 1980, η παραγωγή εκ νέου εκσυγχρονίστηκε και τους σόμπες αντικατέστησαν ηλεκτρικοί φούρνοι. Εδώ παρήγαγαν θειικό οξύ και καθαρό χαλκό, στο οποίο λειτουργούσαν το εργοστάσιο καλωδίων του Ερεβάν και άλλες επιχειρήσεις. Το 1988, κατά τη διάρκεια της περιβαλλοντικής κίνησης, έκλεισαν το εργοστάσιο «Ναιρίτ», το εργοστάσιο του χαλκού στο Αλαβερντί και άλλες επιχειρήσεις. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έμειναν άνεργοι. Τότε η Σοβιετική Ένωση καταρρίφθηκε.
Το 1997 το εργοστάσιο απέκτησε ο Ρώσος επιχειρηματίας Αρμενικής καταγωγής γεννημένος στο Αλαβερντί Βαλέρι Μετζλουμιάν (Vallex). Εδώ, το Vallex άρχισε να παράγει μαύρο χαλκό, δημιουργώντας περίπου 1.100 θέσεις εργασίας. Αποπληρώθηκαν οι καθυστερημένοι μισθοί. Η πόλη και τα γύρω χωριά άρχισαν να «αναπνέουν» ξανά.
Η εταιρεία σχεδίαζε να επαναλάβει την παραγωγή του καθαρού χαλκού, η οποία θα επέτρεπε όπως και στη σοβιετική εποχή, να παράγει καλώδια και άλλα προϊόντα χαλκού στην Αρμενία. Για την επανέναρξη της λειτουργίας του εργοστασίου, διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις με μια μεγάλη κινεζική εταιρεία. Δυστυχώς, το καλοκαίρι του 2018, η εταιρεία, λόγω ορισμένων περιστάσεων, αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία του εργοστασίου.
Για μισό χρόνο, η Vallex πλήρωνε τους μισθούς περίπου 600 υπαλλήλων. Για να διατηρήσουν τουλάχιστον μέρος των θέσεων εργασίας, άρχισαν να παράγουν χάλκινες. Από την εταιρία εξετάστηκε η δυνατότητα παραγωγής προϊόντων από εισαγόμενο χαλκό, τα οποία η εταιρεία δεν μπόρεσε επίσης να δημιουργήσει λόγω των περιστάσεων που βρίσκονται εκτός ελέγχου της.
Το εργοστάσιο 250 χρόνων και πάλι διέρχεται κρίση, αλλά οι κάτοικοι της πόλης είναι σίγουροι ότι μετά από δύσκολες στιγμές, η πόλη θα γίνει και πάλι ένα σύγχρονο τεχνολογικό κέντρο, όπου θα είναι δυνατή η ζωή και η εργασία με αξιοπρέπεια. πηγή: sputnik.am
