Τα τεράστια κέρδη που σημείωσε η αντιπολίτευση στις αυτοδιοικητικές εκλογές της Τουρκίας εγείρουν την πιθανότητα ο μακροχρόνιος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του να εγκαταλείψουν την πολιτική πόλωσης του λαϊκιστή ηγέτη.
Όπως αναφέρει το Washington Post, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής ήταν ένα πλήγμα τόσο για τον Ερντογάν όσο και για το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με ισλαμικό προσανατολισμό, το οποίο κέρδισε τις περσινές προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές.
Στην ψηφοφορία, το κεντροαριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) κράτησε την Κωνσταντινούπολη και την πρωτεύουσα Άγκυρα με μεγάλη διαφορά, αλλά πρόσθεσε επίσης νίκες σε συντηρητικούς δήμους.
Τι συμβαίνει τώρα; Μερικοί αναλυτές λένε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν μια προειδοποίηση και ότι αναμένουν από την κυβέρνηση του Ερντογάν να ακολουθήσει ένα μονοπάτι «ομαλοποίησης», που περιλαμβάνει επίσης χαλάρωση των σχέσεων με συμμάχους του ΝΑΤΟ όπως οι ΗΠΑ και η γειτονική Ελλάδα, και η εφαρμογή λιγότερο αμφιλεγόμενων έργων εντός της χώρας.
Η Σεντά Ντεμιράλπ, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ισίκ της Κωνσταντινούπολης, είπε ότι είχε ήδη δει ένα παρόμοιο παράδειγμα όταν ο Ερντογάν απέρριψε τις προβλέψεις για νίκη της αντιπολίτευσης στις εκλογές τον περασμένο Μάιο μετά από έναν καταστροφικό σεισμό που σκότωσε περισσότερους από 53.000 ανθρώπους στο νότο της χώρας. Παρά τα απογοητευτικά αποτελέσματα πέρυσι, το CHP κέρδισε τη λαϊκή ψήφο σε πολλές μεγάλες πόλεις.
«Αυτή ήταν μια προειδοποίηση. Περιμένω ότι ο Ερντογάν θα συνεχίσει την ομαλοποίηση ή το AKP θα συνεχίσει να χάνει», είπε η Ντεμιράλπ.
Όσον αφορά τις ισλαμικές και οικογενειακές αξίες, ο Βολφγκάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της εταιρείας συμβούλων Teneo με έδρα τη Νέα Υόρκη, είπε στα μέσα ενημέρωσης ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να εμποδίσει τις προγραμματισμένες συνταγματικές αλλαγές του που θα έδιναν έμφαση στις «οικογενειακές αξίες» και θα προστατεύσουν, για παράδειγμα, τα δικαιώματα των γυναικών που θέλουν να φορούν μαντίλες ισλαμικού τύπου, αλλά πολλοί τις θεωρούν ως επίθεση στα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας.
Σημείωσε ότι σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν δεν θα κινηθεί προς μεγαλύτερο πολιτικό συμβιβασμό, δεδομένης της απροθυμίας του να μοιραστεί την εξουσία, και δεν θα μειώσει τους τόνους της πολωτικής του ρητορικής εξαιτίας αυτής της οδυνηρής ήττας.
Ο Οζγκιούρ Ουνλουχισαρτζικλί, διευθυντής του Γερμανικού Ιδρύματος Μάρσαλ στην Άγκυρα, χαρακτήρισε τα αποτελέσματα των εκλογών ως πρωτόγνωρα για τον Ερντογάν: «Δεν τον έχουμε δει ποτέ να χάνει έτσι. Τώρα το CHP προηγείται του AKP στις εκλογές για πρώτη φορά. Η Τουρκία είναι έτοιμη για αλλαγές», είπε.
Πού πηγαίνει η οικονομία; Οι εκλογές έρχονται εν μέσω μιας συνεχιζόμενης κρίσης καθώς οι ψηφοφόροι παλεύουν με τον πληθωρισμό, ο οποίος ανήλθε στο 67% τον Φεβρουάριο. Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν επέτρεψε το κόστος δανεισμού να ανέλθει στο 50% σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει την αύξηση των τιμών.
«Νομίζω ότι οι Τούρκοι ψηφοφόροι έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον Ερντογάν ότι φτάνει», είπε ο Μπερκ Έσεν, αναπληρωτής καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Σαμπάνγκ της Κωνσταντινούπολης, προσθέτοντας ότι εάν ο Ερντογάν δεν συνεννοηθεί και αλλάξει το κυβερνών κόμμα του, η μείωση του ποσοστού ψήφων του AKP θα συνεχιστεί.
Πώς άλλαξε το πολιτικό τοπίο; Το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας λέγεται ότι έχει καταλάβει 10 δήμους παρά την πολυετή καταστολή και απομάκρυνση Κούρδων δημαρχών και αντικατάστασή τους με διορισμένους κυβερνητικούς, καθώς και τις συλλήψεις χιλιάδων πολιτικών ακτιβιστών. Ο σύμμαχος του Ερντογάν, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος, ή MHP, κέρδισε σε οκτώ δήμους. Το Νέο Κόμμα Πρόνοιας ή YRP, το οποίο ανταγωνιζόταν κυρίως με το AKP για υποστήριξη μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων, κέρδισε σε δύο δήμους. Το Κόμμα IYI και το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας κέρδισε στους υπόλοιπους δύο δήμους. Όσοι περίμεναν ότι η αντιπολίτευση θα χάσει στις εκλογές της Κυριακής έμειναν έκπληκτοι.
Η αλλαγή στην ηγεσία του CHP μετά τις περσινές εκλογές, από τον 75χρονο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στον 49χρονο Οζγκούρ Οζέλ, φαίνεται να έχει αναζωογονήσει το κόμμα και να έχει ανοίξει το δρόμο στους νυν δημάρχους και άλλους υποψηφίους να εξασφαλίσουν τελικές νίκες. Οι αναλυτές αντιπαραβάλλουν ισχυρούς υποψηφίους της αντιπολίτευσης όπως ο Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη και ο Μανσούρ Γιαβάς στην Άγκυρα με τους υποψηφίους του AKP που επισκιάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον Ερντογάν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.
Ο Ιμάμογλου κέρδισε με περισσότερες από 11 μονάδες, ενώ ο Γιαβάς εξασφάλισε διαφορά περίπου 29 βαθμών έναντι του αντιπάλου του ΑΚΡ. Τα αποτελέσματα μπορεί να τοποθετήσουν τον Ιμάμογλου ως πιθανό ανταγωνιστή για τη θέση του προέδρου το 2028.
Τι λένε στο δρόμο; Ανάμεικτα επικρατούν οι διαθέσεις στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, με πολλούς να χαιρετίζουν τη νίκη της αντιπολίτευσης, ενώ άλλοι εξέφρασαν ανησυχία εν μέσω της οικονομικής κρίσης και των καθημερινών τους αγώνων.
«Ξυπνήσαμε και είδαμε μια καλή μέρα», είπε η υποστηρίκτρια της αντιπολίτευσης Αϊσέ Ποπλάτ, σημειώνοντας ότι τα αποτελέσματα των εκλογών «θα είναι καλά για τη χώρα».
