Ο Λουίς Μορένο Οκάμπο, πρώην επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, πιστεύει ότι τα κράτη αγνοούν σκόπιμα τους κινδύνους των γενοκτονιών προκειμένου να μην αναλάβουν υποχρεώσεις για την αποτροπή τους.
Μιλώντας στον ανταποκριτή του “Armenpress” στις Βρυξέλλες, ο Μορένο Οκάμπο δήλωσε ότι ο αναγκαστικός εκτοπισμός των Αρμενίων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μετά τη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν είναι επίσης μια μορφή γενοκτονίας, τονίζοντας ότι η γενοκτονία δεν είναι μόνο μαζική δολοφονία.
Κύριε Οκάμπο, στις 7 Αυγούστου παρουσιάσατε την επαγγελματική σας γνώμη στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας του Αρτσάχ και στη συνέχεια τη δημοσιεύσατε, χαρακτηρίζοντας την πολιορκία και τον πλήρη αποκλεισμό του Ναγκόρνο Καραμπάχ ως γενοκτονία. Τι θα μπορούσε να είχε γίνει τότε για να αποτραπεί η επερχόμενη καταστροφή;
Αυτή η έκθεση ήταν σημαντική επειδή δημιουργήσαμε την κοινή γνώμη. Ωστόσο, τα κράτη κάνουν κάτι εκπληκτικό – αγνοούν σκόπιμα την απειλή γενοκτονίας για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις πρόληψης γενοκτονιών- σε αυτό καταλήξαμε. Στην πραγματικότητα, διαπιστώσαμε ότι τα κράτη προσπαθούν να αποφύγουν τη λέξη γενοκτονία. Ακόμη και όταν το Κογκρέσο των ΗΠΑ αποδέχθηκε την έκθεσή μου και άρχισε να ενεργεί, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, χωρίς να πει γενοκτονία, είπε ότι θα υπερασπιστεί το Ναγκόρνο-Καραμπάχ διεθνώς. Αλλά ήταν πολύ αργά. Είπαν αυτό, και τρεις ημέρες αργότερα ο Αλίγιεφ επιτέθηκε.
Πώς θα σχολιάζατε αυτό που συνέβη μετά τις 19 Σεπτεμβρίου; Φαίνεται ότι πολλοί άνθρωποι, όταν μιλούν για γενοκτονία, φαντάζονται μόνο μια σφαγή. Αλλά μέσα σε λίγες μέρες, περισσότεροι από εκατό χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους, αφήνοντας τα πάντα πίσω τους.
Αυτό είναι επίσης γενοκτονία σύμφωνα με το άρθρο 2(Β) της Σύμβασης για τη Υπάρχει μια νέα έκθεση του Χουάν Μέντεζ που λέει ότι το γεγονός ότι 100.000 άνθρωποι έφυγαν δείχνει ψυχολογική πληγή επειδή άφησαν τα πάντα πίσω. Άρα πρόκειται για ένα είδος γενοκτονίας, η γενοκτονία δεν είναι μόνο η δολοφονία. Ναι, δεν υπήρξαν σφαγές, αλλά υπάρχει ψυχολογική πληγή: ολόκληρη η κοινότητα εγκατέλειψε την πατρίδα της.
Ποιοι νομικοί μηχανισμοί για την προστασία των δικαιωμάτων του λαού του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μπορούν να λειτουργήσουν και πόσο ρεαλιστική θεωρείτε την αποκατάσταση των δικαιωμάτων αυτού του λαού σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες;
Νομίζω ότι αυτό που είναι σημαντικό τώρα είναι ότι η Γαλλία ηγείται σε αυτό το θέμα. Είναι ένα σημαντικό κράτος που προωθεί την ατζέντα και πρέπει να αγωνιστούμε γι’ αυτό. Πρέπει να αγωνιστούμε για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ανθρώπων, διότι οι άνθρωποι, ακόμη και αν δεν είναι εκεί, εξακολουθούν να είναι οι ιδιοκτήτες αυτής της γης και της περιουσίας, οπότε πρέπει να σεβαστούμε τα δικαιώματά τους. Το πρόβλημα είναι ότι το διεθνές δίκαιο δεν λειτουργεί με τέτοιο τρόπο ώστε, για παράδειγμα, αν κάποιος σας έκλεψε το ποδήλατο, να μπορείτε να πάτε στην αστυνομία και να προσφύγετε στο δικαστήριο. Όχι, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Έχουμε το Διεθνές Δικαστήριο, πιθανώς για τα κράτη, και έχουμε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο ασκεί δίωξη σε άτομα. Η νομική διαδικασία απελευθέρωσης αυτών των ανθρώπων δεν είναι εύκολη, αλλά πρέπει να αναπτύξουμε τη διαδικασία πολιτικά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ακόμη και αυτή η διάσκεψη (η διάσκεψη για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) ήταν σημαντική.
Πώς αξιολογείτε τη συμπεριφορά της διεθνούς κοινότητας, τι θα μπορούσε να είχε κάνει η διεθνής κοινότητα και τι δεν έκανε, καθώς και το γεγονός ότι η αδράνεια οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα;
Λοιπόν, είναι ένα πρόβλημα, μια αποτυχία. Επειδή δεν υπάρχουν παγκόσμιοι θεσμοί στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, ο μόνος παγκόσμιος ανεξάρτητος θεσμός είναι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και μόνο αυτό.
Αυτό δεν είναι αρκετό. Φανταστείτε μια χώρα με ένα δικαστήριο, χωρίς κυβέρνηση και χωρίς πολιτικό σύστημα. Ως εκ τούτου, η Αρμενία θα πρέπει να συμμετάσχει στην επίλυση του προβλήματος. Η Αρμενία δείχνει ότι όχι μόνο η ίδια, αλλά και ο πολιτισμός απειλείται και έτσι οι Αρμένιοι δεν είναι μόνοι τους. Αλλά η Αρμενία είναι καθοριστικής σημασίας. Η Αρμενία έχει μια πολύ σημαντική διασπορά σε όλο τον κόσμο. Έχετε απίστευτη δύναμη και μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε.
