Πρόσφατα, ο Τύπος του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας άρχισε να διακινεί ενεργά νέες αξιώσεις από την Αρμενία, και στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται τόσο για εδαφικές διεκδικήσεις, αλλά για τη λεγόμενη «στρατιωτική αντιποινή».
Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα αναφέρεται και κυκλοφορεί χρηματικό ποσό ότι θα γίνει προσπάθεια να ενταχθεί αυτό το σημείο στη «Συμφωνία Ειρήνης» για τη ρύθμιση των σχέσεων Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν.
Το «Radiolur» προσπάθησε να καταλάβει τι είδους αντιαπαίτηση μπορεί να παρουσιάσει η Αρμενία στο Αζερμπαϊτζάν.
Όχι μόνο το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και η Αρμενία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, έχουν επαρκείς λόγους για αυτό, μπορούν να υποβάλουν αίτηση για αποζημίωση, δήλωσε ο ειδικός διεθνούς δικαίου Αρά Γαζαριάν σε συνομιλία με το «Radiolur».
Εάν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Αζερμπαϊτζάν προετοιμάζει αξιώσεις για τη λειτουργία του Ταρτάρ ΥΗΣ που βρίσκεται στη δεξαμενή Σαρσάνγκ, για την κατασκευή 37 μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών, για τη δημιουργία κοινού ενεργειακού δικτύου Ναγκόρνο Καραμπάχ – Αρμενία, για αποσυναρμολόγηση του ανθρακωρυχείου Τσαρνταγλί, καθώς και του αγωγού φυσικού αερίου Γιεβλάχ-Ναχιτσεβάν, τότε η αντιαπαίτηση της Αρμενίας και του Ναγκόρνο Καραμπάχ μπορεί να συμπεριλάβει τους βομβαρδισμούς των οικισμών μας, τη χρήση απαγορευμένων όπλων και χημικών όπλων, τον εκτοπισμό ανθρώπων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι Αρμένιοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους γιατί φοβούνται ότι αν μείνουν, θα κινδυνεύσει η ζωή και η φυσική τους ύπαρξη.
Στη διεθνή πρακτική, συνηθίζεται να συμπεριλαμβάνονται οι απαιτήσεις αμοιβαίας αποζημίωσης στις συμφωνίες συμφιλίωσης μεταξύ των συγκρουόμενων χωρών. Όμως, σύμφωνα με τον Αρά Γαζαριάν, είναι σωστό να επιλέξουμε τη νόμιμη οδό. Έχει πιο ξεκάθαρα πρότυπα, είναι πιο ανοιχτό και διασφαλίζει το δικαίωμα ενημέρωσης, τα μέρη έχουν επίσης ίσα δικαιώματα στο νομικό πεδίο, λέει ο ειδικός.
«Και εδώ δεν έχει σημασία αν το Καραμπάχ υπάρχει ή όχι, ή αν έχει υποκειμενικότητα ή όχι. Εκεί, η προσέγγιση του ζητήματος βασίζεται στα ατομικά δικαιώματα και τα ατομικά δικαιώματα συνεχίζουν να διατηρούνται, ανεξάρτητα από το αν η περιοχή αυτή βρίσκεται υπό τον έλεγχο Αρμενίων ή Αζέρων. Εάν οι Αρμένιοι έχουν εγκαταλείψει εντελώς την επικράτεια, συνεχίζουν να διατηρούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας τους, επομένως, θα πρέπει να δοθεί αποζημίωση σε αυτά τα άτομα.
Η πολιτική λύση μπορεί να είναι από θέση εξουσίας, συνδέοντάς την με υποκειμενικότητα, λέγοντας ότι δεν υπάρχει υποκειμενικότητα, δηλαδή δεν μπορεί να υπάρξει αποζημίωση. Δεν υπάρχει ακρίβεια, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αρχές στις πολιτικές διαπραγματεύσεις. Η αρχή εκεί είναι η κυριαρχία, με την απειλή της βίας. Για να μην πω ότι πρέπει να γίνει ακριβής υπολογισμός για το πόσο είναι η ζημιά. Η νομική είναι μια μακρά αλλά ακριβής διαδρομή, ενώ η πολιτική είναι μια εντελώς μυστική διαδικασία. Αν δοθεί κάποια λύση στην πολιτική διαδικασία, την οποία τα μέρη βιάζονται να καταγράψουν τόσο πολύ, τότε αυτή μπορεί να έρθει σε σύγκρουση με τη νομική διαδικασία».
Ο Αρά Γαζαριάν θεωρεί ότι είναι πολύ νωρίς να μιλήσει για τα ποσά αποζημιώσεων και την επάρκειά τους.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με δημοσιεύματα των φιλοκυβερνητικών τουρκικών ΜΜΕ, σε αυτή τη φάση η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν θα προσπαθήσει να λύσει το ζήτημα σε πολιτικό επίπεδο. Μεταξύ των συνθηκών ειρήνης που προσφέρονται στην Αρμενία, το λεγόμενο «θέμα των αποζημιώσεων» κατέχει καίρια θέση. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Αζερμπαϊτζάν απαιτεί αποζημίωση δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη δήθεν διατήρηση του Ναγκόρνο Καραμπάχ υπό κατοχή για 30 χρόνια. Σημειώνεται ότι εάν η Αρμενία δεν καταβάλει την προαναφερθείσα αποζημίωση, θα απαιτήσει να επιστραφεί στο Αζερμπαϊτζάν ολόκληρη η «περιοχή Ζανγκεζούρ» και τα περίχωρα της «Λίμνης Γκέτσε», όπως αποκαλούν τη λίμνη Σεβάν.
Ο πρώην υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Αρμενίας Αρμάν Τατογιάν έγραψε στο κοινωνικό δίκτυο ότι αυτές τις μέρες το Αζερμπαϊτζάν έχει ενεργοποιήσει και προωθεί τη θέση να εποικίσει 300 οικισμούς της Αρμενίας με πολίτες του με σαφείς εδαφικές απαιτήσεις.
Ο Τατογιάν γράφει ότι στις 25 Σεπτεμβρίου οργανώθηκαν κοινοβουλευτικές ακροάσεις στο Αζερμπαϊτζάν και συζητήθηκαν τα θέματα υλοποίησης της ψευδούς έννοιας του «Δυτικού Αζερμπαϊτζάν», ζητώντας 20 δισεκατομμύρια δολάρια από την Αρμενία ως αποζημίωση για ζημιές.
Ο αναλυτής Αρά Πογοσιάν υπενθυμίζει ότι μετά την υπογραφή της δήλωσης στις 9 Νοεμβρίου 2020, το Αζερμπαϊτζάν άρχισε να παίζει αρκετά ανοιχτά σε αυτό το θέμα. Εκείνη την περίοδο δημιουργήθηκε η ψευδής θέση του «Δυτικού Αζερμπαϊτζάν».
«Οι φιλοδοξίες που είχε το Αζερμπαϊτζάν από την Αρμενία ήταν μια πολύ απλή διατύπωση. Έθεσαν το θέμα των στρατιωτικών αντιποινών μέχρι τις 21 Ιουλίου και μετά συζητήθηκε σε πολύ στενούς κύκλους ως θέμα που θα έπρεπε να θέσει στο μέλλον το Αζερμπαϊτζάν. Και τώρα το Αζερμπαϊτζάν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να κατηγορήσει την Αρμενία για τη λεγόμενη «κατοχή, εκμετάλλευση, λεηλασία» του εδάφους της και αποκομίζοντας οφέλη από αυτό, για τα οποία η Αρμενία θα πρέπει να παράσχει αποζημίωση στο Αζερμπαϊτζάν με τη μορφή στρατιωτικών αντιποινών. Σύμφωνα με διάφορες πηγές και αναλυτές του Αζερμπαϊτζάν, πρόκειται για πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια. Θα διανεμηθεί σε κάθε πολίτη της Αρμενίας και κάθε πολίτης θα έχει χρέος. Στο μεγάλο στρατηγικό σχέδιο, θα κάνει την Αρμενία μη βιώσιμο κράτος».
Αυτή είναι μια άλλη αιτιολόγηση γιατί είναι σημαντικό για την Αρμενία να αποφύγει να μεταφέρει το ζήτημα των αποζημιώσεων σε πολιτική διάσταση. Ο Αρά Γαζαριάν δίνει ένα παράδειγμα για τα αποτελέσματα που μπορούμε να επιτύχουμε στον νομικό τομέα. Στο Διεθνές Δικαστήριο και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπάρχουν υποθέσεις που σχετίζονται με τη δεκαετία του ’90, από τις οποίες υπάρχουν ήδη αποφάσεις. Ο ειδικός σε νομικά θέματα μιλά για τις υποθέσεις του Σαργσιάν και του Τσιράγκοφ, οι οποίες είναι κατοπτρικές αξιώσεις. Σχετικά με αυτά, οι μηχανισμοί καταβολής αποζημιώσεων συζητούνται στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
«Η τελευταία συζήτηση ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου, με την οποία το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έδωσε ένα χρόνο στο Αζερμπαϊτζάν για να συστήσει μια επιτροπή για την αποζημίωση 450 Αρμενίων για την περιουσία τους σε σχέση με τον πόλεμο του 92-94. Το Αζερμπαϊτζάν δήλωσε ότι φέρεται να δημιούργησε, αλλά η αρμενική πλευρά αντιτάχθηκε, λέγοντας ότι η δημιουργία σημαίνει προσβάσιμες διαδικασίες, ενώ αυτές οι διαδικασίες δεν είναι προσβάσιμες.
Σύμφωνα με τον Αρά Γαζαριάν, αυτό είναι ένα μικρό μοντέλο της νόμιμης οδού, που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους πολίτες που εκτοπίστηκαν βίαια από τη Δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
