Το συντονιστικό κέντρο Γκορίς για τους βίαια εκτοπισμένους από το Ναγκόρνο Καραμπάχ εργάζεται με μεγάλο φόρτο εργασίας εδώ και αρκετές ημέρες. Η κυβέρνηση της Αρμενίας, τοπικοί φορείς, εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού και πολλοί εθελοντές εργάζονται σκληρά για να καλύψουν τις ανάγκες των Αρμενίων που εκτοπίστηκαν βίαια ως αποτέλεσμα της επίθεσης του Αζερμπαϊτζάν.
Όπως αναφέρει ο ανταποκριτής του «Armenpress» Μανβέλ Μαργκαριάν από το Γκόρις , οι βίαια εκτοπισμένοι από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ εγγράφονται στο συντονιστικό κέντρο, τους προσφέρονται επιλογές στέγασης. Στους ανθρώπους δίνονται είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα, φάρμακα, ζεστές κουβέρτες, αναπηρικά καροτσάκια. Παρέχεται η απαραίτητη ιατρική περίθαλψη σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.
Αυτές τις μέρες στο συντονιστικό κέντρο βρίσκονται δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες. Εκπρόσωποι των ξένων μέσων μαζικής ενημέρωσης, που σιωπούν για τον παράνομο αποκλεισμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εδώ και μήνες, προσπαθούν ήδη σήμερα να παρουσιάσουν την κατάσταση από το Γκορίς, να καταγράψουν τα γεγονότα και να επιστήσουν την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στην εξέλιξη της ανθρωπιστικής καταστροφής.
Οι κάτοικοι του Γκορίς παρέχουν επίσης βοήθεια στους βίαια εκτοπισμένους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στρώνουν τραπέζια μπροστά από τα σπίτια τους. Πολλοί προσφέρουν ζεστό φαγητό, δίνοντας προτεραιότητα σε παιδιά, έγκυες γυναίκες και άτομα με αναπηρία.
Όσοι εκτοπίστηκαν βίαια από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ συχνά δεν θέλουν να φωτογραφηθούν, προτιμούν να επικοινωνούν και να μιλάνε χωρίς κάμερες. Θυμούνται με ιδιαίτερη δυσαρέσκεια πώς οι Αζέροι βιντεοσκοπούσαν και φωτογράφιζαν τους πάντες στο παράνομο σημείο ελέγχου Χακάρι.
Η Έλενα Μιρζογιάν, κάτοικος Στεπανακέρτ, μητέρα τριών ανήλικων παιδιών, της οποίας ο σύζυγος πολέμησε ως εθελοντής κατά τη διάρκεια του 44ήμερου πολέμου και πέθανε στο Μαρτουνί, μίλησε για τη φρίκη που έζησε. Όταν χτύπησε ο πρώτος βομβαρδισμός στο Στεπανακέρτ αυτόν τον Σεπτέμβριο, η Έλενα βρισκόταν στη δουλειά σε Ιατρείο Δερματικών και Αφροδίσιων Παθήσεων. Έτρεξε στο σπίτι τρομοκρατημένη για να προσπαθήσει να βρει τα παιδιά της που ήταν στο σχολείο, αλλά η υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας δεν ήταν πλέον διαθέσιμη.
«Ευτυχώς τα παιδιά μου γύρισαν σπίτι από το σχολείο και κατεβήκαμε στο καταφύγιο όπου ήταν μια χαοτική κατάσταση. Όλοι έκλαιγαν τρομοκρατημένοι, φοβούμενοι πιθανές εκρήξεις. Προσπαθούσαμε να ηρεμήσουμε τα παιδιά», είπε η Έλενα, προσθέτωντας ότι οι συνθήκες διαβίωσης είχαν γίνει πραγματικά τρομερές, οπότε όταν δόθηκε η ευκαιρία να έρθουν στην Αρμενία μετά την κατάπαυση του πυρός, μαζί με τους γείτονές της αποφάσισαν να φύγουν. «Εκκενώνονταν και γειτονικά χωριά του Στεπανακέρτ. Σε αυτό το κρύο, οι άνθρωποι απλά δεν είχαν πού να ζήσουν», θυμάται.
Όπως σε άλλους εκτοπισμένους από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, επίσης και στην Έλενα προσέφεραν πολλές επιλογές για διαμονή στο συντονιστικό κέντρο Γκορίς. Δεν έχει αποφασίσει ακόμα πού θα πάει.
Ένας άλλος βίαια εκτοπισμένος, ο K.K., υπηρέτησε στον αμυντικό στρατό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ για 11 χρόνια. Όταν ξεκίνησε η επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν, βρισκόταν σε υπηρεσία μάχης με άλλους στρατιωτικούς, υπερασπιζόμενος τα χωριά Σος και Ματσκαλασέν. Η γυναίκα του και το νεογέννητο παιδί του βρίσκονταν στο Μαρτουνί, όπου δεν υπήρχε φυσικό αέριο, ρεύμα, θέρμανση.
«Δεν είχαμε την ευκαιρία να ζεστάνουμε νερό για να κάνουμε μπάνιο το νεογέννητο παιδί μας. Από την πόλη απομακρύνθηκαν και ιατροί, στα φαρμακεία δεν υπήρχαν καν αντιπυρετικά και παυσίπονα. Σχεδόν αδύνατη ήταν να βρούν φαγητό. Οι βασικές συνθήκες διαβίωσης απουσίαζαν παντελώς» είπε ο συνομιλητής μας, ο οποίος δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα επιλέξει τη διαμονή που του προσφέρει το κράτος ή θα πάει σε συγγενείς που μένουν στην πόλη Μασίς.
Ο ιστορικός, κοινωνιολόγος Ισχάν Ντανιελιάν είναι από το χωριό Μετς Σεν της περιοχής Μαρτακέρτ. Αυτός και οι συγχωριανοί του κυριολεκτικά βγήκαν από τους βομβαρδισμούς. Η εκκένωση πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά από τη διοίκηση του χωριού με τη βοήθεια ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων. Μια ομάδα σαράντα ατόμων συγγενών και φίλων του Ντανιελιάν έφτασε στην Αρμενία, μέσα στο αμάξωμα του φορτηγού, παίρνοντας είδη πρώτης ανάγκης και έγγραφα. Πριν από την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν, περισσότεροι από 250 κάτοικοι ζούσαν στο Μετς Σεν. Μετά την καθιέρωση της εκεχειρίας, όλοι αποφάσισαν να μετακομίσουν στην Αρμενία.
«Είμαι μέλος της Ρωσικής Ένωσης Κοινωνιολόγων και της Διεθνούς Ένωσης, έχω παρουσιάσει διεξοδικά την κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ στους συναδέλφους μου. Δεν μπορούν να φανταστούν τι είδους θηριωδία μας συμβαίνει. Δεν σκεφτόμαστε να επιστρέψουμε, γιατί το Αζερμπαϊτζάν θέλει να υποτάξει οριστικά το Ναγκόρνο Καραμπάχ και δεν μπορούμε να ζήσουμε υπό τις συνθήκες της κυριαρχίας του Αζερμπαϊτζάν. Ελπίζω ότι το δυναμικό των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ θα χρησιμοποιηθεί εδώ προς όφελος της ανάπτυξης της Αρμενίας, επειδή οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι σε θέση να ενσωματωθούν αποτελεσματικά στην αρμενική κοινωνία», είπε ο Ντανιελιάν.
Ο Γκαγκίκ Καραμπετιάν είναι από το χωριό Χατέρκ της περιοχής Μαρτακέρτ. Ήταν υπό βομβαρδισμό για δύο μέρες, πέρασε απερίγραπτες κακουχίες και δυσκολίες. Ο Καραπετιάν ενημέρωσε ότι πριν από την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν, μόνο στο Χατέρκ ζούσαν περισσότερα από 1.700 άτομα, αλλά σήμερα έχουν εκκενωθεί όλοι.
