Η Τουρκία γιορτάζει φέτος την εκατονταετηρίδα της δημοκρατίας. Για είκοσι από αυτά τα εκατό χρόνια, με τη μια ή την άλλη μορφή, κυβερνά ο αμετάβλητος ηγέτης της Τουρκίας, πρωθυπουργός και κατόπιν πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, ο Ερντογάν επανεκλέχθηκε νικώντας τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Κιλιτσντάρογλου. Υπό τον έλεγχο του Ερντογάν πέρασε και το Κοινοβούλιο, αναφέρει η ιστοσελίδα radar.am.
Η επανεκλογή με 52-48% θα μπορούσε να αποτελέσει ώθηση για τον Ερντογάν να διατηρήσει τους τρεις πυλώνες που αποτέλεσαν τη βάση για τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια: ένα μείγμα σκληρής δύναμης και προσαρμοστικής διπλωματίας.
Τουρκία και ΝΑΤΟ
Προφανώς, το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ασφάλειας της Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη την τηλεφωνική συνομιλία Ερντογάν – Μπάιντεν μετά την επανεκλογή Ερντογάν και την επιβεβαίωση της βούλησης της Τουρκίας να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-16. Μετά την απόκτηση παραχωρήσεων για την αμυντική συνεργασία και την τρομοκρατική ομάδα του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK), το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την ένταξη της Φινλανδίας τον Μάρτιο. Παράλληλα, η νέα αντιτρομοκρατική νομοθεσία της Σουηδίας θα τεθεί σε πλήρη ισχύ τον επόμενο μήνα, ενισχύοντας περαιτέρω τις προοπτικές ένταξης της Σουηδίας και καθιερώνοντας τη φιλική στάση της Τουρκίας. Η Άγκυρα είναι επίσης υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στη συμμαχία.
Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν αναγκάζεται να εργαστεί στο μέτωπο της Συρίας, της Λιβύης, του Καυκάσου, παίζοντας «συγκράτηση» και «διαπραγματεύοντας» με τη Μόσχα, την Τεχεράνη, τη Δαμασκό και άλλες περιφερειακές δυνάμεις, χωρίς να περιμένει σημαντική βοήθεια από τη Δύση. Παράλληλα, στην περιοχή της Μεσογείου και του Αιγαίου ανταγωνιστές της Τουρκίας είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. Όμως, στην περιοχή αυτή, λαμβάνοντας υπόψη τις συμμαχίες ΝΑΤΟ-Ελλάδας και Ελλάδας-ΗΠΑ, ο Ερντογάν θα είναι «ανοιχτός» σε πιθανές «συμφωνίες».
Συριακή κληρονομιά
Για τον Ερντογάν η Συρία αναδεικνύεται ως «κληρονομιά» των νεο-αυτοκρατορικών του επιδιώξεων. Τουλάχιστον, το σχέδιο του Ερντογάν θα ήταν να αποσύρει ένοπλες μονάδες που συνδέονται με το KKK από τα σύνορα της Τουρκίας, διευκολύνοντας παράλληλα την ασφαλή επιστροφή σημαντικού αριθμού Σύριων προσφύγων στην πατρίδα τους. Δεν είναι ακόμα φανερό ποιο μείγμα διπλωματικών λεπτοτήτων και στρατιωτικών απειλών αναγκάζει τον Σύρο ηγέτη Μπασάρ αλ Άσαντ να παράσχει εγγυήσεις για την προστασία των προσφύγων και την ασφάλεια των συνόρων. Σύροι πρόσφυγες και Τούρκοι εθνικιστές υποστήριξαν τον Ερντογάν στις πρόσφατες εκλογές και ο Ερντογάν έχει υποχρεώσεις προς τους δύο, τις οποίες θα επιδιώξει να εκπληρώσει τερματίζοντας τον έλεγχο του KKK στις συνοριακές περιοχές και αποτρέποντας τον Άσαντ από τα σχέδια καταστροφής της συριακής αντιπολίτευσης ή καταστολής των προσφύγων.
Ο Ερντογάν αναδύεται από την εκστρατεία επανεκλογής του με μια αρκετά ισχυρή δημόσια εντολή, μια έμπειρη ομάδα εξωτερικής πολιτικής, μια επιβεβαίωση της συντηρητικής-εθνικιστικής προσέγγισής του και κάποια πολιτική επιφύλαξη για ανάληψη κινδύνων.
Ρωσο-Ουκρανικός κόμβος
Η νίκη του Ερντογάν σημαίνει «συνέχιση» της πολιτικής τροχιάς, τόσο στις σχέσεις με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία. Η διφορούμενη θέση της Τουρκίας σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (εμπόριο και ανάπτυξη οικονομικής συνεργασίας με την πρώτη, υποστήριξη της αυτοάμυνας της δεύτερης) είναι πιθανό να παραμείνει αμετάβλητη. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι στην περίπτωση ενός νέου, πολύ πιο εθνικιστικού κοινοβουλίου, το ζήτημα των Τατάρων της Κριμαίας και άλλων τουρκικών κοινοτήτων που υφίστανται διακρίσεις και διώκονται από τις ρωσικές αρχές κατοχής στην Ουκρανία θα έχει μεγαλύτερο ρόλο στις εσωτερικές πολιτικές συζητήσεις της Τουρκίας. Ωστόσο, αυτό είναι απίθανο, καθώς τόσο οι οικονομικές δυσκολίες της Τουρκίας όσο και η γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή απαιτούν τη στενή συνεργασία της με τη Ρωσία. Η λύση στο πρόβλημα των Σύριων προσφύγων, η αποκατάσταση των εξαντλημένων αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας και τα συσσωρευμένα προβλήματα με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, ανεξάρτητα από αυτά, θα κρατήσουν τη Ρωσία μεταξύ των κορυφαίων εταίρων της Τουρκίας. «Οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία δεν είναι λιγότερο σημαντικές από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ», ήταν το μήνυμα του Ερντογάν τις τελευταίες ημέρες της εκστρατείας.
Ταυτόχρονα, τα τρέχοντα έργα με την Ουκρανία, ιδίως στους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας και της στρατιωτικής συνεργασίας, είναι επίσης πιθανό να διατηρηθούν.
Περίληψη
Οι προτεραιότητες της Τουρκίας του Ερντογάν είναι τα δικά της συμφέροντα: αυτόνομη και ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Ο Ερντογάν πιθανότατα θα δώσει το πράσινο φως στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το φλερτ με τον Πούτιν θα συνεχίσει επίσης να διασφαλίζει τον κεντρικό ρόλο της Άγκυρας στις διαπραγματευτικές διαδικασίες πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας.
