19 Μαΐου 1919. Για τους Έλληνες του Πόντου είναι η μαύρη μέρα της αποβίβασης του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα (Αμισό) με το πλοίο Bandirma, ημέρα που ξεκίνησε η πιο σκληρή φάση της Γενοκτονίας. Για τους Τούρκους είναι γιορτή, καθώς θεωρείται η αρχή του «Πολέμου της Ανεξαρτησίας» ενάντια στις δυνάμεις της Αντάντ, ο οποίος οδήγησε στην ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, αναφέρεται στην ιστοσελίδα pontosnews.gr.
Η Γιορτή Νεολαίας και Αθλητισμού αποτελεί μετεξέλιξη της γιορτής της γυμναστικής που υπήρχε από το 1916 και επισημοποιήθηκε το 1938 βάσει νόμου που έφερε την έγκριση του ιδρυτή της Τουρκίας. Εκείνος άλλαξε την ημερομηνία, διότι ήθελε η 19η Μαΐου να μνημονεύεται για τα κατορθώματά του. Κατά μια εκδοχή, τότε θεωρούσε ότι ήταν τα γενέθλιά του.
Τελικά, η Ημέρα Μνήμης του Ατατούρκ και Γιορτή Νεολαίας και Αθλητισμού –όπως ονομάζεται πλέον– καθιερώθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1980, μετά την έλευση της χούντας του Κενάν Εβρέν.
Μεγάλοι πρωταγωνιστές είναι οι μαθητές και οι σπουδαστές· συγκεντρώνονται σε στάδια και απαγγέλουν ποιήματα προς τιμήν του Μουσταφά Κεμάλ, ψάλλουν τον εθνικό ύμνο και πραγματοποιούν γυμναστικές επιδείξεις, παρελάσεις, ακόμη και θεατρικές παραστάσεις.
Την ίδια ημέρα, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας στην Άγκυρα, ενώ τα τελευταία χρόνια στους δρόμους της Σαμψούντας γίνεται περιφορά μιας σημαίας που έχει μήκος 1.919 μέτρα.
Η συμμετοχή του Μουσταφά Κεμάλ στους εορτασμούς
Ο Μουσταφά Κεμάλ το 1938 συμμετείχε για πρώτη και τελευταία φορά στους εορτασμούς της 19ης Μαΐου, όπως γράφουν οι Κωνσταντίνος Φωτιάδης και Ευάγγελος Τσανάκας στο βιβλίο τους Το Ποντιακό Ζήτημα και η 19η Μαΐου εκείθεν και εντεύθεν του Αιγαίου.
«Ήταν η τελευταία γιορτή στην οποία συμμετείχε, καθώς δεν παρέστη στις εορταστικές εκδηλώσεις της 30ής Αυγούστου (Γιορτή της Νίκης) και της 29ης Οκτωβρίου (Γιορτή της Δημοκρατίας) της ίδιας χρονιάς. Πέθανε λίγες μέρες μετά, στις 10 Νοεμβρίου 1938», επισημαίνουν.
