Τα αποτελέσματα της συζήτησης για τον Νότιο Καύκασο στο πλαίσιο των συναντήσεων του Μονάχου και του Φόρουμ Ασφάλειας συζητούνται στην Αρμενία. Οι εκτιμήσεις των ειδικών είναι διφορούμενες. Οι αναλυτές δυσκολεύονται ακόμη και να εκτιμήσουν αν το Μόναχο τους έφερε πιο κοντά στη «Συνθήκη Ειρήνης» ή σε έναν νέο πόλεμο. Στον πυρήνα των συζητήσεων δεν βρίσκεται μόνο η συζήτηση Πασινιάν-Αλίεφ, αλλά και τα μηνύματα που διαβιβάστηκαν στις συναντήσεις του Μονάχου σχετικά με ζητήματα ασφάλειας στην περιοχή.
Ο αναλυτής Ακόπ Μπανταλιάν θεωρεί τη συζήτηση Πασινιάν-Αλίγιεφ στο Μόναχο “παγίδα”. Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναμενόμενη «πυροβολισμός» μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, χωρίς ουσιαστικές και «προδιαγραφικές» συζητήσεις, έδειξε απλώς την πολυπλοκότητα της κατάστασης και τις αντικρουόμενες θέσεις των μερών.
«Στις συνθήκες αυτής της προβλέψιμης κατάστασης ποιος ήταν ο σκοπός και το νόημα της συζήτησης; Ήταν μια πρωτοβουλία που είχε λογική «παγίδας». Διότι, αν ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας ήταν να γίνει μια πραγματική, αντικειμενική συζήτηση για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τις προοπτικές ειρήνης στον Καύκασο, θα έπρεπε να είχε διοργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επιτρέψει τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν να χρησιμοποιήσει μια επιθετική, φιλόδοξη ρητορική και η συζήτηση να αφορά απλώς τον Καύκασο και τις προοπτικές ασφάλειάς του».
Σύμφωνα με τον Ντανιέλ Ιωαννισιάν, επικεφαλής της ΜΚΟ «Ένωση Ενημερωμένων Πολιτών», ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν προσπάθησε να εξισώσει την κατάσταση του Αζερμπαϊτζάν με την Ουκρανία στα μάτια των Ευρωπαίων με τη νέα του ρητορική. Ο Ιωαννισιάνέγραψε στο κοινωνικό δίκτυο:
«Νομίζω ότι άξιζε να γίνει αναφορά στη συζήτηση ότι ο Αλίεφ, που μιλάει τόσο όμορφα για την ειρήνη, εξαπέλυσε απρόκλητη επίθεση στην Αρμενία πριν από λίγους μήνες… Θα έπρεπε να τονιστεί ότι το Αζερμπαϊτζάν και η Ουκρανία διαφέρουν πολύ. Ήταν επίσης περίεργο το γεγονός ότι ο Αλίεφ δεν μίλησε για την αγαπημένη του θέση για ναρκοθέτηση στο Καραμπάχ. Και όσον αφορά την καταστροφή των τζαμιών, αμέτρητες είναι οι επιλογές για μια κατάλληλη απάντηση. Για παράδειγμα, εμείς επισκευάσαμε το Τζαμί στο Αγντάμ, αλλά αυτοί γκρεμίζουν την εκκλησία Γαζαντσετσότς στο Σουσί».
Ο αναλυτής Σουρέν Σαρκισιάν δεν ξεχώρισε ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα για την Αρμενία στο Μόναχο. Είναι δύσκολο να σχολιάσει κανείς εάν στο Μόναχο ορίστηκε ότι η δυτική εκδοχή της «συνθήκης ειρήνης» ήταν αποδεκτή για τα μέρη.
«Ήταν λυπηρό που λέγονταν διάφορα πράγματα για την Αρμενία, τον αρμενικό λαό, το κράτος και την κρατικότητά μας και δεν δόθηκε στην πραγματικότητα καμία απάντηση. Αυτό, νομίζω, ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα που μπορούμε να καταγράψουμε, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση της συνάντησης. Είναι πολύ δύσκολο να καταγράψουμε τι ενισχύθηκε, επειδή οι αρμενικές αρχές δεν εργάζονται με ιδιαίτερη διαφάνεια σε αυτό το θέμα, δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες. Για αυτό, οι κύκλοι των ειδικών πρέπει να κάνουν τις αναλύσεις τους βάσει περιορισμένων πληροφοριών. Νομίζω ότι το Αζερμπαϊτζάν θα συνεχίσει να αποσπάσει όσο περισσότερο μπορεί από την Αρμενία, λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη προετοιμασίας μας κ.ο.κ.».
Σύμφωνα με τον Στιόπα Σαφαριάν, επικεφαλής του Αρμενικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Υποθέσεων Ασφάλειας, κάποια απαραίτητα μηνύματα από το Μόναχο θα πρέπει να διαχωριστούν. Και, σύμφωνα με τον αναλυτή, δεν ήταν στη συζήτηση μεταξύ Πασινιάν και Αλίεφ, αλλά σε μια τριμερή συνάντηση με πρωτοβουλία και μεσολάβηση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν. Αν προηγουμένως ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν αρνιόταν να διαπραγματευτεί με το Στεπανακέρτ, σήμερα είναι έτοιμος, αλλά με προϋπόθεση.
«Ο Αλίεφ καταλαβαίνει ότι στην περίπτωση των διαπραγματεύσεων με το Στεπανακέρτ, αναγνωρίζει την υποκειμενικότητα του Αρτσάχ, παραδέχεται ότι δεν έχει λύσει το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα σχετικά με τον Ρουμπέν Βαρντανιάν είναι μια δικαιολογία για να αποφύγουμε τις άμεσες διαπραγματεύσεις με το Στεπανακέρτ. Αν δεν έχει άλλη δικαιολογία, δεν μπορεί να εξηγήσει στον Μπλίνκεν και στον κόσμο γιατί συμφώνησε να πραγματοποιήσει απευθείας διαπραγματεύσεις με το Στεπανακέρτ στην Ουάσιγκτον, τη Γενεύη, την Πράγα και τις Βρυξέλλες».
Ο ειδικός Εντγκάρ Βαρντανιάν, εν πάση περιπτώσει, διαχωρίζει μηνύματα από την ίδια τη συζήτηση.
«Παρόλο που η Αρμενία έχει σοβαρά προβλήματα, σήμερα υπάρχει πρόβλημα του Διαδρόμου του Λατσίν, υπάρχει κατοχή εδαφών της Δημοκρατίας της Αρμενίας και σε αυτή την περίπτωση η Αρμενία κάνει εποικοδομητικά βήματα. Η διεθνής κοινότητα σημείωσε επίσης ότι ο λόγος, οι αφηγήσεις που προωθούσε ο Αλίεφ, είναι απαράδεκτες. Φυσικά, αυτό δεν μπορεί να έχει θετική ανταπόκριση από τη διεθνή κοινότητα και νομίζω ότι διάφοροι θεσμοί της διεθνούς κοινότητας πείστηκαν ακόμη περισσότερο ότι πρέπει να συνεχίσουν και να εντείνουν την πίεσή τους στον Αλίεφ. Από την άλλη, η αλλαγή στη ρητορική του Αλίεφ σε κάποιο βαθμό δείχνει ότι δεν είναι όλα μάταια».
Για τον αναλυτή Ακόπ Μπανταλιάν, η συζήτηση Πασινιάν-Αλίεφ κατέστησε προφανή την πραγματικότητα ότι ο Καύκασος και η Αρμενία με τα προβλήματά τους είναι απλώς ένας σύνδεσμος στους γενικούς στρατηγικούς στόχους της διάσκεψης του Μονάχου.
Για τους αναλυτές, δεν είναι ξεκάθαρο αν μετά το Μόναχο ήρθαμε πιο κοντά στη «Συνθήκη Ειρήνης» ή σε έναν νέο πόλεμο. Υπάρχει όμως και μια τρίτη πλευρά του προβλήματος, στην οποία εφιστά την προσοχή ο Μπανταλιάν.
«Δεν νομίζω, ότι το Μόναχο λύνει το πρόβλημα να μας φέρει πιο κοντά ή να απομακρύνει.
Απλώς, δημιουργείται η εντύπωση ότι η διάσκεψη του Μονάχου είναι ένα άλλοθι σε περίπτωση πιθανής αποσταθεροποίησης προς την κατεύθυνση του Καυκάσου. Με άλλα λόγια, ήρθε μόνο για να δείξει ότι γίνονται προσπάθειες να συζητηθεί η ειρήνη, να συζητηθεί η σταθερότητα κ.λπ., αλλά αποδείχτηκε ότι δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον «επιτόπου» για ουσιαστικά βήματα σχετικά με τη σταθερότητα του Καυκάσου ή μακροπρόθεσμη ειρήνη σήμερα. Όσο υπάρχει πόλεμος με τη Ρωσία, ο Καύκασος θεωρείται μια από τις βασικές ζώνες για επίθεση στη Ρωσία. Φυσικά, υπάρχουν αρκετά μεγάλοι κίνδυνοι εδώ από την άποψη της ασφάλειας της Αρμενίας, αυτοί οι κίνδυνοι δεν είναι νέοι. Απλώς η διάσκεψη του Μονάχου επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για πολύ ευαίσθητα ζητήματα και πολύ υψηλού επιπέδου κινδύνους».
Σε αυτό το θέμα, παρεμπιπτόντως, οι απόψεις των αναλυτών συμπίπτουν περισσότερο.
