Από τις 12 Δεκεμβρίου του 2022, ο μόνος δρόμος που συνδέει το Αρτσάχ με την Αρμενία και τον έξω κόσμο, ο διάδρομος του Λατσίν, έχει κλείσει εκ μέρους του Αζερμπαϊτζάν. Αν και το επίσημο Μπακού προσπαθεί να δικαιολογήσει την κατάσταση με διάφορες δηλώσεις, η μελέτη των γεγονότων, οι εκκλήσεις και οι απειλές και οι ψευδείς θέσεις που κυκλοφόρησαν δείχνει ξεκάθαρα την πολιτική που ανέπτυξε το Μπακού πριν από μήνες για να δημιουργήσει μια ανθρωπιστική καταστροφή και να οδηγήσει τους Αρμένιους του Αρτσάχ σε ξεριζωμό.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η κρατική προπαγάνδα του Αζερμπαϊτζάν προώθησε και κυκλοφόρησε ευρέως τη θέση της «τοποθέτησης ναρκών αρμενικής παραγωγής έτους 2021 στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν μετά τον πόλεμο». Ολόκληρη η μηχανή της αζερικής προπαγάνδας εργάστηκε ενεργά για την ανάπτυξη της θέσης τον Αύγουστο-Νοέμβριο και ήδη στις 24 Νοεμβρίου, ο υπουργός Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ ανακοίνωσε ότι «νάρκες μεταφέρθηκαν μέσω του διαδρόμου Λατσίν και τοποθετήθηκαν στα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν».
Ένας από τους κύριους στόχους της κυκλοφορίας της προαναφερθείσας θέσης από το Αζερμπαϊτζάν ήταν η στόχευση του Διαδρόμου του Λατσίν και, επομένως, η δημιουργία ενός μηχανισμού πίεσης για τον λεγόμενο «Διάδρομο Ζανγκεζούρ». Ο φιλοκυβερνητικός τύπος και τα Telegram κανάλια του Αζερμπαϊτζάν, οι δημόσιοι ειδικοί και οι βουλευτές άρχισαν να μιλούν για την «ανάγκη να κλείσει ή να ελεγχθεί ο Διάδρομος του Λατσίν» και «να αμαυρώσουν τις δραστηριότητες των ειρηνευτικών δυνάμεων των Ρώσων».
Μια αξιοσημείωτη αύξηση της προπαγάνδας κατά των ρωσικών ειρηνευτικών στρατευμάτων καταγράφηκε ήδη στις 30 Οκτωβρίου, κατά τη μαζική διαδήλωση που έγινε στο Στεπανακέρτ και τον διορισμό του Ρουμπέν Βαρντανιάν ως υπουργού Επικρατείας του Αρτσάχ. Παράλληλα με όλα αυτά έγιναν εμφανείς αντιαρμενικές εκκλήσεις για δημιουργία ανθρωπιστικών προβλημάτων. Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν προσχωρεί στις δηλώσεις που απευθύνονται στις ειρηνευτικές δυνάμεις των Ρώσων, μόνο μεταξύ 25 Νοεμβρίου και 3 Δεκεμβρίου εκδίδοντας 10 δηλώσεις σχετικά με τη χρήση αρμενικών τοπωνυμίων του Αρτσάχ στον επίσημο ιστότοπο του Υπουργείου Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η μηχανή προπαγάνδας του Αζερμπαϊτζάν δημοσιεύει και κάνει εικονικές αποκαλύψεις για την «παράνομη εκμετάλλευση του διαδρόμου του Λατσίν».Στις 30 Νοεμβρίου, η ιστοσελίδα Qafqazinfo.az δημοσιεύει το υλικό για 14 Ιρανούς πολίτες που εισήλθαν στο Αρτσάχ, γράφει το Caliber.az για λογαριασμό της εταιρείας «Base Metals» σχετικά με τους πόρους που μεταφέρονται από το Στεπανακέρτ στην Αρμενία και τονίζοντας ότι «η λεηλασία των ορυχείων γίνεται μέσω του διαδρόμου του Λατσίν και απευθείας με την άδεια της διοίκησης των ειρηνευτικών.» Στις 2 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια της συνόδου του κοινοβουλίου του Αζερμπαϊτζάν, οι βουλευτές δηλώνουν ανοιχτά ότι «το Αζερμπαϊτζάν πρέπει να έχει το δικό του σημείο ελέγχου στο Λατσίν». Στα τέλη Νοεμβρίου και στις αρχές Δεκεμβρίου, τα αιτήματα για το κλείσιμο του διαδρόμου του Λατσίν ή τον έλεγχό του από το Αζερμπαϊτζάν συνοδεύτηκε επίσης από αναλύσεις που σχετίζονται με τη δυνατότητα διεξαγωγής της «στρατιωτικής επιχείρησης του Διαδρόμου Λατσίν» από το Μπακού, η οποία αξιολογήθηκε ως υπερβολικά επικίνδυνη, και γίνοντας εκκλήσεις να ληφθούν πιο προσεκτικά μέτρα.
Η πρώτη απόπειρα αποκλεισμού του δρόμου Λατσίν ήταν στις 3 Δεκεμβρίου, όταν μια ομάδα Αζέρων με πολιτικά ρούχα προσπάθησε να αποκλείσει τον αυτοκινητόδρομο Στεπανακέρτ-Γκόρις για αρκετές ώρες με ψευδή προσχήματα προστασίας του περιβάλλοντος. Ο δρόμος άνοιξε μόνο μετά από διαπραγματεύσεις με τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις. Ωστόσο, στις 11 Δεκεμβρίου, το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν έστειλε νότα διαμαρτυρίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, αναφέροντας ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις Ρώσων δεν εκπλήρωσαν τη συμφωνία τους και δεν εξασφάλισαν την περιοδεία των Αζέρων «περιβαλλοντιστών» στα ορυχεία. Έτσι, την επόμενη μέρα το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε την υλοποίηση της προσχεδιασμένης επιχείρησης κλεισίματος της ζωτικής για το Αρτσάχ σημασίας δρόμου – του Διαδρόμου του Λατσίν, και της κράτησης 120 χιλιάδων Αρμενίων της Αρτσάχου υπό πολιορκία για μήνες. Επιπλέον, για αυτό το σχέδιο είχε προετοιμάσει έδαφος με μήνες εκστρατείας και υπολογισμένα βήματα.
Κλείσιμο Διαδρόμου του Λατσιν: οι απαιτήσεις και η εξέλιξή τους
Στις 12 Δεκεμβρίου, μια ομάδα Αζέρων που αποκαλούνταν «ακτιβιστές» και μέλη «περιβαλλοντικών ΜΚΟ» απέκλεισαν τον μόνο δρόμο που συνδέει το Αρτσάχ με την Αρμενία με το πρόσχημα της διακοπής της εκμετάλλευσης των ορυχείων Κασενί και Ντρμπον στη Δημοκρατία του Αρτσάχ.
Οι λεγόμενοι «περιβαλλοντιστές» του Αζερμπαϊτζάν ζήτησαν να σταματήσει η εκμετάλλευση των ορυχείων, να δημιουργηθούν συνθήκες παρακολούθησης.
Την επόμενη μέρα που έκλεισε ο δρόμος, ο Χικμέτ Χατζίεφ, βοηθός του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, ανακοίνωσε ότι «ο δρόμος δεν τον έκλεισαν οι Αζέροι, αλλά οι ειρηνευτικές δυνάμεις των Ρώσων», κατόπιν οι Αζέροι που έκλεισαν τον δρόμο άρχισαν να κυκλοφορούν αυτή τη θέση.
Συγχρονισμένες δηλώσεις διαδηλωτών και κυβερνητικών αξιωματούχων δείχνουν ότι οι λεγόμενοι «περιβαλλοντιστές» συνεργάζονται στενά με την ηγεσία του κράτους του Αζερμπαϊτζάν και κατευθύνονται από τους ίδιους τους πολιτικούς ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν και τα αιτήματα και οι εκκλήσεις τους ευθυγραμμίζονται με την ηγεσία της χώρας.
Πολιτικές προεκτάσεις ήταν επίσης εμφανείς στις ενέργειες των Αζέρων «διαδηλωτών» κατά των ειρηνευτικών στρατευμάτων των Ρώσων. Την πρώτη κιόλας μέρα του κλεισίματος του Διαδρόμου του Λατσίν, οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ, οι διαδηλωτές έκαναν διάφορες προκλήσεις προς τους Ρώσους στρατιωτικούς, προσπαθώντας με κάθε δυνατό τρόπο να δημιουργήσουν μια ανεξέλεγκτη κατάσταση. Οι Αζέροι που έκλεισαν τον δρόμο στην περιοχή του Σουσί δήλωναν ανοιχτά: «Δεν τους φοβόμαστε [τους Ρώσους στρατιωτικούς]», «Δεν τους χρειαζόμαστε [τους Ρώσους στρατιωτικούς]», «Δεν τους καλέσαμε [τους Ρώσους στρατιωτικούς]». Οι κατηγορίες και οι δηλώσεις των «περιβαλλοντιστών» και, παράλληλα, των βουλευτών του Αζερμπαϊτζάν κατά των ειρηνευτικών δυνάμεων αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι η δράση είχε και στόχο την κηλίδωση της δραστηριότητας των ειρηνευτικών στρατευμάτων.
Κατά τη λεγόμενη «μόνο περιβαλλοντικής δράσης», εθνικιστικές εκκλήσεις όπως «Ας υπάρχει πάντα το Αζερμπαϊτζάν και όσοι δεν το θέλουν, ας τυφλωθούν» ή στρατιωτικές απειλές, για παράδειγμα «τα ορυχεία πρέπει να απελευθερωθούν», «εξέχοντες είναι οι στρατιώτες μας», «Αθάνατοι οι μάρτυρες, αδιαίρετη η πατρίδα». Να σημειωθεί επίσης ότι από τις διαδηλώσεις δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες όπου οι διαδηλωτές κάνουν το σήμα των εξτρεμιστών «Γκρίζων Λύκων».
Έτσι, με βάση την ανάλυση των θέσεων και των δηλώσεων που έκανε η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν την περίοδο πριν από το κλείσιμο του Διαδρόμου του Λατσίν και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της δράσης, τα αιτήματα που άλλαξαν και προστέθηκαν από τους διαδηλωτές, καθώς και την εποικοδομητική πρόταση της κυβέρνησης του Αρτσάχ να σταματήσει προσωρινά τις δραστηριότητες των ορυχείων Κασενί και Ντρμπον και να πραγματοποιήσει παρακολούθηση στις 28 Δεκεμβρίου, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η προαναφερθείσα ενέργεια δεν έχει καμία σχέση με «περιβαλλοντική και ειρηνική δράση» και έχει σαφώς υπολογισμένους στόχους, με απώτερο στόχο δημιουργίας συνθηκών για τον ξεριζωμό των Αρμενίων του Αρτσάχ.
Επιπλέον, το Μπακού δεν αρνείται τις διεκδικήσεις του σε κυρίαρχα εδάφη της Αρμενίας και αναπτύσσοντας παράλληλα με τη δράση το θέμα του λεγόμενου «Διαδρόμου Ζανγκεζούρ», προσπαθεί να βάλει στο ίδιο πλαίσιο τους «διαδρόμους» και να ασκήσει πρόσθετη πίεση για τη δημιουργία χερσαίας σύνδεσης με το Ναχιτσεβάν μέσω του εδάφους της Αρμενίας.
