Οι δηλώσεις και οι συζητήσεις σχετικά με τον διάδρομο Περσικού Κόλπου – Μαύρης Θάλασσας έχουν γίνει αισθητά πιο ενεργές πρόσφατα. Το Ιράν και η Ινδία είναι ιδιαίτερα ενεργές σε αυτό το θέμα. Το πρωτόκολλο της συμφωνίας για το έργο του διαδρόμου Περσικού Κόλπου-Ευξείνου Πόντου έχει ήδη καταρτιστεί. Υπεγράφη από τη Βουλγαρία, την Αρμενία και το Ιράν. Στον ειδικό και επίσημο τομέα, δεν βλέπουν κανέναν κίνδυνο να μείνει εκτός προγράμματος η Αρμενία. Αντίθετα, πιστεύουν ότι η δημιουργία κατάλληλων υποδομών, η διευκόλυνση της μεταφοράς κατά μήκος του Περσικού Κόλπου στη Μαύρη Θάλασσα θα είναι ελκυστικές για ένα πολύ ευρύτερο φάσμα χωρών. Έτσι, η Αρμενία, με τη σειρά της, μπορεί να γίνει ένας από τους σημαντικούς συνδετικούς κρίκους του μεγάλου δρόμου που εκτείνεται από το μακρινό ιρανικό λιμάνι Τσαμπαχάρ ή το Μπάντερ Αμπάς προς τη Βουλγαρία και την Ελλάδα.
Γιατί ενδιαφέρονται το Ιράν και η Ινδία ο μεταφορικός διάδρομος από τον Περσικό Κόλπο στη Μαύρη Θάλασσα να διέρχεται από την Αρμενία και όχι από το Αζερμπαϊτζάν; Η ερώτηση έχει τουλάχιστον τρεις απαντήσεις. Ο Σος Χατσικιάν, Κοσμήτορας της Σχολής Πληροφορικής και Στατιστικής του Κρατικού Πανεπιστημίου Οικονομίας της Αρμενίας, πιστεύει ότι το Ιράν επιδιώκει να διαφοροποιήσει τις διαδρομές μεταφοράς του. Ο οικονομολόγος δεν βλέπει κανέναν κίνδυνο να μείνει η Αρμενία εκτός προγράμματος.
«Δεν βλέπω κανέναν κίνδυνο, γιατί ο δρόμος Ιράν-Αζερμπαϊτζάν υπάρχει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η διαφοροποίηση είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην πολιτική του Ιράν και της Ινδίας. Επιτρέψτε μου να πω περισσότερα, έχουν ήδη πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα μέσω Τουρκίας. Τότε γιατί ενδιαφέρονται για την Αρμενία; Πρώτον, η εναλλακτική: στα πλαίσια της κρατικής τους πολιτικής θέλουν να έχουν εναλλακτικό δρόμο. Ένας δρόμος δεν είναι αρκετός. Δεύτερον, η Ινδία και το Ιράν παρουσιάζουν αρκετά σοβαρή οικονομική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια και ένας δρόμος δεν αρκεί. Τρίτον, η Αρμενία μπορεί να θεωρηθεί στο πλαίσιο των συνδεδεμένων συμφωνιών με την ΕΕ, ας το πούμε έτσι, στο πλαίσιο διευκολυνόμενων διαδικασιών, και η Αρμενία μπορεί επίσης να εξεταστεί στο πλαίσιο της εισόδου στην αγορά της ΕΑΟΕ, στην οποία ούτε το Αζερμπαϊτζάν ούτε η Τουρκία δεν έχουν πρόσβαση».
Ο υφυπουργός Εδαφικής Διοίκησης και Υποδομών Αρμέν Σιμονιάν δεν βλέπει κανέναν κίνδυνο αποκλεισμού της Αρμενίας από το πρόγραμμα και προτίμησης στο Αζερμπαϊτζάν.
Σε συνομιλία με το «Radiolur», ο υφυπουργός τονίζει:
«Ο δρόμος μέσω του Αζερμπαϊτζάν προς τη Μαύρη Θάλασσα είναι μακρύς, ανάλογα με τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν».
Το πρωτόκολλο συμφωνίας για το έργο του διαδρόμου «Περσικός Κόλπος-Μαύρη Θάλασσα» έχει ήδη συνταχθεί. Υπεγράφη από τη Βουλγαρία, την Αρμενία και το Ιράν. Ο υφυπουργός Εδαφικής Διοίκησης και Υποδομών υπενθυμίζει ότι η συμφωνία εστάλη και σε Γεωργία και Ελλάδα. Συντονίστρια χώρα της συμφωνίας είναι η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Ο Αρμέν Σιμονιάν σημειώνει ότι θα ήταν επιθυμητό το πρόγραμμα να εφαρμοστεί ταχύτερα, αλλά κάθε μία από τις συμμετέχουσες χώρες έχει τις δικές της προτάσεις και ενδιαφέροντα.
Οι χώρες που συμμετέχουν στο έργο – Αρμενία, Βουλγαρία, Γεωργία, Ελλάδα και Ιράν – πιστεύουν ότι η δημιουργία επαρκών υποδομών και η διευκόλυνση των μεταφορών κατά μήκος του Περσικού Κόλπου στη Μαύρη Θάλασσα θα είναι ελκυστικές για ένα πολύ ευρύτερο φάσμα χωρών, ιδίως αυτά με θαλάσσια πρόσβαση στον Περσικό Κόλπο και τη Μαύρη Θάλασσα. Έτσι, η Αρμενία, με τη σειρά της, μπορεί να γίνει ένας από τους σημαντικούς συνδετικούς κρίκους του μεγάλου δρόμου που εκτείνεται από το μακρινό ιρανικό λιμάνι Τσαμπαχάρ ή το Μπαντάρ Αμπάς προς τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Γιατί το Ιράν είναι ενεργό και ενδιαφέρον;
Ο Αρμέν Σιμονιάν τονίζει:
«Το Ιράν ενδιαφέρεται γενικά για τη διαφοροποίηση των οδών μεταφοράς. Είναι φυσιολογική επιθυμία να έχουμε διαφορετικές κατευθύνσεις μεταφοράς. Κάθε νέα κατεύθυνση θα πρέπει να είναι πιο ελκυστική από τις προηγούμενες κατευθύνσεις, ώστε να πραγματοποιούνται και ενέργειες με αυτές και να αλλάζουν την ελκυστικότητά τους.
Με την υλοποίηση αυτού του μεγάλου έργου σχεδιάζεται η δημιουργία ενός μεγάλου διαμετακομιστικού διαδρόμου-δρόμου από την Ινδία προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Μπορεί να ενεργοποιήσει τους εμπορικούς δεσμούς μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, αυξάνοντας το οικονομικό και πολιτικό βάρος της Αρμενίας στην περιοχή. Η Αρμενία θα πρέπει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα βελτιώνοντας τις υποδομές της το συντομότερο δυνατό, ιδίως ολοκληρώνοντας τελικά το πρόγραμμα Βορράς-Νότου.
Ο οικονομολόγος Σος Χατσικιάν πιστεύει ότι εάν το πρόγραμμα είχε ξεκινήσει νωρίτερα, ίσως να μην υπήρχαν καταπατήσεις στην αυτονομία της Αρμενίας.
«Ο δρόμος δεν είναι απλώς ένας δρόμος. Εάν εμπλέκονται σοβαροί διεθνείς παράγοντες και έχουν επιχειρηματικά συμφέροντα, διασφαλίζουν την ασφάλεια. Αυτός ο δρόμος θα διασφάλιζε επίσης την ασφάλειά μας και θα συνεχίσει να την διασφαλίζει και στο μέλλον. Νομίζω ότι αυτές οι φιλοδοξίες προς το Σιουνίκ, το Βαγιότς Τζορ, το Γκεχαρκουνίκ έχουν στόχο να επιβραδύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο την κατασκευή αυτού του δρόμου. Η κατασκευή θα φέρει πρόσθετες εγγυήσεις ασφάλειας για εμάς».
Ο υφυπουργός Σιμονιάν τονίζει επίσης την ανάγκη για ποιοτική υποδομή μεταφορών. Σύμφωνα με τον ίδιο, σε αυτό οφείλονται τα μεγάλης κλίμακας έργα οδοποιίας.
«Σίγουρα χρειάζονται υποδομές καλής ποιότητας. Μετά από αυτό, φυσικά, είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί η δημοσιονομική πολιτική αυτής της κατεύθυνσης, να συγκριθεί εάν το ίδιο φορτίο ή επιβάτης, που διέρχεται από αυτήν ή εκείνη τη διαδρομή
(από πλευράς χωρών: Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία), τι είδους δαπάνες αντιμετωπίζει; Καταρχήν πόσο κοστίζει οικονομικά, μετά και από άποψη χρόνου; Η υποδομή μειώνει τον χρόνο μεταφοράς, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και το οικονομικό στοιχείο. Πρέπει να εξεταστούν επίσης τα θέματα δυνατότητας και χωρητικότητας των συνοριακών σημείων ελέγχου.
Ο υφυπουργός υπενθυμίζει ότι τα συνοριακά σημεία ελέγχου της Αρμενίας εκσυγχρονίζονται, τονίζεται η δυνατότητα εισαγωγής ψηφιακών τεχνολογιών. Στο πλαίσιο της ψηφιακής ατζέντας της ΕΑΟΕ, υπογράφηκε η συμφωνία «Για τη χρήση συσκευών πλοήγησης στην επικράτεια της ΕΑΟΕ», σύμφωνα με την οποία ορισμένοι τύποι εμπορευμάτων θα διέρχονται τα σύνορα πιο εύκολα.
