Μετά από την συνάντηση στις Βρυξέλλες, η περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα συζητούνται ήδη επίσημα με τη Μόσχα. Οι ειδικοί σε πολιτικά θέματα το βλέπουν στο πλαίσιο της διατήρησης μιας διπλωματικής ισορροπίας. Αυτή τη φορά, την ίδια μέρα, το Ερεβάν στέλνει δύο από τους βασικούς αξιωματούχους του στις ΗΠΑ και τη Ρωσία ταυτόχρονα: ο Υπουργός Εξωτερικών Μιρζογιάν αναχωρεί για τη Ρωσία και ο Υπουργός Άμυνας – για τις ΗΠΑ. Ο πολιτολόγος Ακόπ Μπανταλιάν θεωρεί ότι η ισορροπημένη πολιτική είναι ο σωστός τρόπος εργασίας ειδικά σε αυτή τη φάση.
«Βλέπουμε τους κινδύνους που ενέχει η λύση της διαδικασίας μόνο με ρωσική πλευρά: βλέπουμε τι συμφωνίες ή συνεργασία μπορεί να έχει η Ρωσία με το Αζερμπαϊτζάν ή την Τουρκία. Γνωρίζουμε πόσο ανέβηκε το τίμημα της Τουρκίας για τη Ρωσία λόγω πολέμου στην Ουκρανία. Και σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να εξασφαλίσουμε αυτή τη διαφοροποίηση σε περιφερειακά ζητήματα» σημειώνει ο ειδικός.
Από τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ μιλούν για τα σημαντικότερα ζητήματα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν με νέα και ιδιαίτερη έμφαση, σε αντίθεση με τη θέση του Μπακού, τονίζοντας τον ρόλο της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, την ανάγκη διασφάλισης της σταθερότητας και την άρση του αποκλεισμού. Ο Ακόπ Μπανταλιάν εξηγεί την επίσκεψη του Υπουργού Άμυνας στις Ηνωμένες Πολιτείες με αυτή την ενεργοποιημένη ατζέντα. Οι μεγάλοι παίκτες στον κόσμο προσπαθούν να συμβαδίσουν ο ένας με τον άλλον και σίγουρα να ενισχύσουν τις θέσεις τους και σε αυτό το θέμα.
«Το κύριο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι να μην επιτρέψουμε στο Αζερμπαϊτζάν να αναπτύξει την ατζέντα του και να φέρει κάποια πρωτόκολλα και διορθώσεις σε αυτό το θέμα. Η Αρμενία προσπαθεί τώρα να λύσει αυτό το ζήτημα όσο το δυνατόν περισσότερο με μια διαφοροποιημένη πολιτική. Η ζωντανή απόδειξη αυτού είναι οι επισκέψεις στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον.
Τι να περιμένουμε σε αυτό το στάδιο των διαπραγματεύσεων είναι το ζητούμενο της ημέρας. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την παρατήρηση του εμπειρογνώμονα του Κέντρου Ερευνών Πολιτικής Ασφαλείας Ρομπέρτ Γκεβοντιάν, οι διαπραγματεύσεις δεν σημείωσαν σημαντική πρόοδο μετά τη συνάντηση των Βρυξελλών. Στη συνομιλία με το «Radiolur» σημειώνει ότι πρόκειται ακόμα για κατάσταση επαναφοράς «κόκκινων γραμμών» και καθυστέρησης της διαδικασίας.
«Αυτή τη στιγμή κανένα από τα μέρη δεν θέλει να εγκαταλείψει τις «κόκκινες γραμμές» του. Πρώτα απ ‘όλα, φυσικά, η Αρμενία, γιατί υπάρχει μεγάλη πίεση στην Αρμενία ως ηττημένη πλευρά. Επιπλέον, η κατάσταση στον κόσμο δεν είναι ήρεμη, δεν είναι ισορροπημένη και κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί αύριο, και οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν σήμερα μπορεί να μην έχουν νόημα αύριο, επομένως κανένα από τα μέρη δεν βλέπει την ανάγκη να προχωρήσει και να κάνει σοβαρούς συμβιβασμούς», λέει ο Γκεβοντιάν.
Εν πάσει περιπτώση, τη συνάντηση των Βρυξελλών ακολούθησαν, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, υψηλού επιπέδου συνοπτικές τηλεφωνικές συνομιλίες, μεταξύ των οποίων αρμενο-ρωσικές και ρωσο-αζερικές. Τα μέρη επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να είναι συνεπή στις τριμερείς συμφωνίες και συζήτησαν λεπτομερώς την κατάσταση στον Νότιο Καύκασο. Οι πολιτολόγοι παρατηρούν ότι η σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν βρισκόταν εδώ και πολύ καιρό στο πλαίσιο ευρύτερων και μεγαλύτερων γεωπολιτικών πραγματικοτήτων.
«Υπάρχει μια εντατική συζήτηση, πυρήνας της οποίας είναι το θέμα του οικονομικού ξεμπλοκαρίσματος. Αυτό οφείλεται και στην ευρύτερη γεωπολιτική κατάσταση, διότι τα ζητήματα αυτά σχετίζονται ήδη με τη σύγκρουση Ρωσίας-Δύσης και επομένως, οι συζητήσεις για το ζήτημα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν έχουν γίνει επίσης πιο ενεργές. Και οι παίκτες προσπαθούν να συμβαδίσουν ο ένας με τον άλλον, αν έχουν την ίδια άποψη, προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία για αυτό, αν δεν το κάνουν, τότε προσπαθούν να προχωρήσουν, η συνάντηση των Βρυξελλών ήταν το πείραμα του Σαρλ Μισέλ με αυτή την έννοια», εξηγεί ο εμπειρογνώμονας Μπανταλιάν.
Μετά τις τακτικές διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, τόσο το επίσημο Ερεβάν όσο και το επίσημο Μπακού, αν και με κάπως διαφορετικές διατυπώσεις, τονίζουν τις φιλοδοξίες τους για επίτευξη ειρήνης. «Είναι περίπλοκο, κι όμως συνεχίζεται», δήλωσε τις προάλλες ο Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Αρμενίας. Ο Αλίεφ εξέφρασε επίσης την ελπίδα του να υπογράψει μια συνθήκη ειρήνης σε λίγους μήνες. Και παρόλο που οι επίσημες αναφορές δίνουν την εντύπωση ότι έχουν την ίδια ατζέντα, στην αντίθετη πλευρά των διαπραγματεύσεων, το Μπακού συνεχίζει να προκαλεί. Σε μόλις 1 ημέρα, 2 παραπληροφορήσεις ότι η αρμενική πλευρά παραβίασε την εκεχειρία στα σύνορα, αναφέρει το υπουργείο Άμυνας.
Το Μπακού προσπαθεί να καταστρέψει την ειρηνευτική διαδικασία και να συνεχίσει την πολιτική εθνοκάθαρσης με χρήση βίας. Αυτό διατύπωσε και το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο απάντησε στις δηλώσεις του Μπακού ότι τα αιτήματά τους είναι βασικά στις διαπραγματεύσεις. Απόσπασμα από την ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών:
«Η στάση της Αρμενικής πλευράς για τα πέντε σημεία που προτείνει το Αζερμπαϊτζάν είναι αμετάβλητη. Δεν υπάρχει τίποτα απαράδεκτο για εμάς στις προτάσεις του Αζερμπαϊτζάν από την 10 Μαρτίου 2022. Αυτές οι προτάσεις δεν αντιμετωπίζουν όλα τα θέματα της συνολικής ειρηνευτικής ημερήσιας διάταξης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Με την απάντησή μας, που διαβιβάστηκε στις Συμπροεδρεύουσες χώρες της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, ολοκληρώσαμε την ημερήσια διάταξη, και, ως εκ τούτου, είμαστε έτοιμοι για τη συνέχιση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων σε αυτή τη βάση. Το να μην ακούει ή να προσπαθεί να μην ακούσει αυτήν την θέση, δίνει στην Αρμενική πλευρά έναν λόγο να αμφιβάλλει για την ειλικρίνεια της πρόθεσης του Αζερμπαϊτζάν για την επίτευξη ειρήνης».
Φτάσαμε στο πιο δύσκολο σημείο των διαπραγματεύσεων Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, παρατηρεί ο ειδικός Ακόπ Μπανταλιάν, αναφερόμενος στο θέμα της συνθήκης ειρήνης. Η επίτευξη του τελικού αποτελέσματος δεν είναι θέμα ημερών ή μηνών, γιατί διακυβεύονται και τα συμφέροντα των μεγαλύτερων παραγόντων – της Δύσης και της Ρωσίας – καθώς και η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση.
«Η λεγόμενη συνθήκη ειρήνης είναι ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα, πρώτον, είναι οι διαφωνίες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, και δεύτερον, σε υψηλότερο επίπεδο, οι διαφωνίες των διαμεσολαβητών – Ρωσία, Ευρώπη, ΗΠΑ κ.λπ.».
Κατά τις συμφωνίες των Βρυξελλών, οι διακεκριμένοι διπλωμάτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν θα συναντηθούν το προσεχές διάστημα για να διαπραγματευτούν την ειρήνη και στο μέλλον θα συναντηθούν και οι ηγέτες των χωρών. Ούτε ο ειδικός Ρομπέρτ Γκεβοντιάν έχει μεγάλες ελπίδες για αυτές τις συναντήσεις.
«Θα υπάρξουν περισσότερες συναντήσεις, θα υπάρξουν περισσότερες συμφωνίες και δεν θα εκπληρωθούν μέχρι να καταλήξει η παγκόσμια γεωπολιτική σύγκρουση – η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση», λέει ο Ρομπέρτ Γκεβοντιάν.
Και ενώ οι συναντήσεις για διαπραγμάτευση συνεχίζονται, οι ειδικοί συνεχίζουν να παρατηρούν και να τονίζουν την επιθετικότητα Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν παράλληλα με την συζήτηση για ειρήνη.
