Έχετε φανταστεί ποτέ ότι θα έρθει μια μέρα που οι πτήσεις στο φεγγάρι θα είναι τόσο συνηθισμένες και καθημερινές όσο οι πτήσεις Ερεβάν-Μόσχα ή Παρίσι-Νέα Υόρκη; Και έχετε φανταστεί ότι θα έρθει μια μέρα που η ανθρωπότητα θα πρέπει να εγκαταλείψει τον πλανήτη Γη και να αναζητήσει το «σπίτι» της γύρω από άλλα αστέρια για να διατηρήσει την ύπαρξή της; Αυτές οι ιδέες, που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν με επιστημονική φαντασία, συζητούνται όλο και συχνότερα στην επαγγελματική κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Το Starmus IV έγινε μια μοναδική πλατφόρμα για τους καλύτερους εκπροσώπους του τομέα για να συζητήσουν αυτά και άλλα θέματα, τα οποία συγκέντρωσαν για άλλη μια φορά τους λάτρεις της επιστήμης, της μουσικής και της τέχνης κάτω από την ίδια στέγη.
Starmus IV. «Ζωή και Σύμπαν»
Το τέταρτο φεστιβάλ Starmus πραγματοποιήθηκε στις 18-23 Ιουνίου 2017. Αυτή τη φορά το φεστιβάλ άλλαξε γεωγραφία, μετακομίζοντας από την Ισπανία στο Τρόντχαϊμ της Νορβηγίας. Το θέμα του Starmus IV ήταν «Ζωή και Σύμπαν».
Το φεστιβάλ που διεξήχθη στη Νορβηγία ήταν πρωτόγνωρο όσον αφορά τις προσωπικότητες και τον αριθμό των συμμετεχόντων. Κύριος ομιλητής, όπως και στην περίπτωση των δύο προηγούμενων φεστιβάλ, ήταν ο «ροκ σταρ» της επιστήμης, Στίβεν Χόκινγκ. Συμμετείχαν δέκα αστροναύτες, μεταξύ των οποίων αυτοί που πάτησαν στη Σελήνη – Μπαζ Όλντριν, Τσάρλι Ντιούκ, Χάρισον Σμιτ – έντεκα νομπελίστες, επιστήμονες, ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν, ο εξέχων δημοσιογράφος Λάρι Κίνγκ και άλλοι. Ο αριθμός των αντιπροσώπων φέτος ξεπέρασε τα 2300.
Τρεις θρυλικοί αστροναύτες σε μια σκηνή
Τρεις θρυλικοί αστροναύτες – ο αστροναύτης του Apollo 11, δεύτερος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη Μπαζ Όλντριν, ο αστροναύτης του Apollo 16 Τσάρλι Ντιούκ και μέλος της τελευταίας αποστολής στη Σελήνη, της Apollo 17, Χάρισον Σμιτ – εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην ίδια σκηνή, στο πλαίσιο της συζήτησης με τίτλο «Στη Σελήνη και πέρα από τα σύνορά της».
Οι αστροναύτες μίλησαν για τις αποστολές τους στη Σελήνη, θυμήθηκαν τα αξιοσημείωτα και μερικές φορές αστεία επεισόδια τους. Ο Ντιουκ αστειεύτηκε ότι χρησιμοποίησε τη φράση «Φανταστικό!» μάλλον περίπου 900 φορές από τότε που προσγειώθηκε στη Σελήνη, είπε:
«Όταν κοιτάς το κυρίως γκρίζο τοπίο της Σελήνης, και μετά ανεβάζεις το βλέμμα σου και κοιτάς τον ορίζοντα, πέρα από τον ορίζοντα, ακριβώς πάνω από την επιφάνεια της Σελήνης είναι απλώς μαύρος ουρανός, σκέφτεσαι, τι έντονη αντίθεση! Και λες συνέχεια στον εαυτό σου: Είμαι στη Σελήνη. Και δεν το χορταίνεις».
Ο Σμιτ, ο μόνος επιστήμονας που βρέθηκε στη Σελήνη, μίλησε για τη σημασία της αποστολής ανθρώπων στον Άρη, δηλώνοντας: «Ο Άρης είναι ένας ξεκάθαρος στόχος για την ανθρωπότητα. Το ερώτημα είναι ποιος είναι ο πιο γρήγορος και λιγότερο επικίνδυνος τρόπος; Κατά τη γνώμη μου, θα γίνει εφικτό μέσω της Σελήνης. Πρέπει να εμπλέξουμε δύο ή τρεις γενιές νέων που πρέπει να μάθουν πώς να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους στο βαθύ διάστημα, οι οποίοι διαφέρουν πολύ από τους κινδύνους κοντά σε τροχιά. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι σημαντική η Σελήνη. Νομίζω ότι η Σελήνη είναι το κρίσιμο μονοπάτι που θα οδηγήσει τους ανθρώπους στον Άρη».
Ο Ντιούκ μοιράστηκε την άποψή του, λέγοντας: «Πρέπει να ξεκινήσουμε τα πάντα από τη Σελήνη, αναπτύσσοντας συστήματα που είναι ανθεκτικά και ανανεώσιμα. Όταν φτάσουμε στον Άρη, ουσιαστικά θα είμαστε αυτόνομοι. Όταν λες από εκεί: «Γεια σου, Χιούστον», πρέπει να περιμένεις την απάντηση για 10-15 λεπτά. Ακούω συνεχώς ανθρώπους να ρωτούν, γιατί ξοδεύουμε τόσα χρήματα στη Σελήνη; Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι δεν ξοδέψαμε ούτε μια δεκάρα στη Σελήνη, όλα αυτά τα χρήματα ξοδεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ευρώπη, όπου έχουμε συμβόλαια».
Ο δεύτερος άνθρωπος που πάτησε στη Σελήνη, Μπαζ Όλντριν, ο οποίος συμμετείχε στη συζήτηση από το σπίτι στη Φλόριντα και φορούσε μια φανέλα με φράση «Get your ass to Mars», τόνισε τη σημασία της καθιέρωσης συνεργασίας μεταξύ ικανών στην εξερεύνηση του διαστήματος χωρών στο δρόμο προς τον Άρη, σημειώνοντας ότι χωρίς τη συμμετοχή άλλων ικανών χωρών δεν θα είναι δυνατό να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Η ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη να εγκαταλείψει τον πλανήτη Γη
Η ανθρωπότητα θα πρέπει να εγκαταλείψει τον πλανήτη Γη στο μέλλον, δήλωσε ο Βρετανός θεωρητικός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ στο πλαίσιο του Starmus IV, σε μια ομιλία του με τίτλο «Το μέλλον της ανθρωπότητας». Αυτή τη φορά, ο Χόκινγκ συμμετείχε στο φεστιβάλ μέσω τηλεγέφυρας, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να επιστήσει την προσοχή χιλιάδων ανθρώπων στα λόγια και τις ιδέες του.
Ο Χόκινγκ κάλεσε τις κορυφαίες χώρες να στείλουν αστροναύτες στη Σελήνη έως το 2020, να κατασκευάσουν έναν σεληνιακό σταθμό εκεί τα επόμενα 30 χρόνια και να στείλουν ανθρώπους στον Άρη μέχρι το 2025. Σύμφωνα με τον επιστήμονα, αυτό θα αποτελέσει τη σπίθα που θα πυροδοτήσει την προώθηση του διαστημικού προγράμματος, θα είναι η αφορμή για την εμφάνιση νέων συμμαχιών και θα δώσει στην ανθρωπότητα την αίσθηση ενός κοινού στόχου.
«Η διαστημική επέκταση θα αλλάξει εντελώς το μέλλον της ανθρωπότητας. Ελπίζω ότι θα ενώσει τις ανταγωνιστικές χώρες γύρω από έναν στόχο για να αντιμετωπίσουμε κοινές για όλους μας προκλήσεις », είπε ο Χόκινγκ. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα διαστημικά ταξίδια του ανθρώπου είναι βαρυσήμαντα για το μέλλον της ανθρωπότητας, καθώς ο πλανήτης Γη απειλείται τόσο από την κλιματική αλλαγή όσο και από την εξάντληση των φυσικών πόρων.
«Δεν είμαστε ικανοποιημένοι με τον χώρο και το μόνο μέρος που μπορούμε να πάμε είναι οι άλλοι κόσμοι. Είναι καιρός να εξερευνήσουμε άλλα ηλιακά συστήματα. Η εξάπλωση μπορεί να είναι η μόνη επιλογή που θα μας σώσει από τον εαυτό μας. Είμαι πεπεισμένος ότι οι άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν τη Γη. Και για να φύγουμε από τη Γη, χρειάζεται μια συγκεντρωμένη προσπάθεια, όλοι πρέπει να δεσμευτούν στο έργο. Πρέπει να ξαναζωντανέψουμε τον ενθουσιασμό για τα διαστημικά ταξίδια που υπήρχε στις αρχές της δεκαετίας του ’60», είπε ο Χόκινγκ, τονίζοντας ότι η ανθρωπότητα δεν έχει μέλλον στη Γη μακροπρόθεσμα.
Ο καθηγητής ανέφερε ότι υπάρχουν εξωγήινες αποκαλύψεις που εγγυώνται οι θεωρίες φυσικής και πιθανοτήτων, για παράδειγμα οι αστεροειδείς, εξίσου επικίνδυνες είναι οι κλιματικές αλλαγές της Γης, το λιώσιμο των πάγων, η εξαφάνιση των ειδών χλωρίδας και πανίδας, η εξάντληση των φυσικών πόρων κ.λπ.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα, ο αποικισμός των πλανητών δεν είναι πλέον επιστημονική φαντασία. Σημείωσε ότι ο πλανήτης Proxima B στο σύστημα Άλφα του Κενταύρου είναι ένας πολλά υποσχόμενος στόχος, προσθέτοντας: «Αν η ανθρωπότητα πρόκειται να συνεχίσει την ύπαρξή της για ακόμη ένα εκατομμύριο χρόνια, τότε το μέλλον μας είναι να πάμε με τόλμη εκεί που κανείς άλλος δεν είχε πάει ποτέ πριν. Είμαι γεμάτος ελπίδα. Δεν έχουμε άλλο δρόμο».
The Spacewalker: μια ταινία για την υλοποίηση του φαινομενικά απίθανου σοβιετικού διαστημικού προγράμματος
Στο πλαίσιο του Starmus IV, πραγματοποιήθηκε στη Νορβηγία η ευρωπαϊκή πρεμιέρα της ταινίας The Spacewalker, για τον θρυλικό Σοβιετικό κοσμοναύτη Αλεξέι Λεόνοφ, τον πρώτο άνθρωπο που περπάτησε στο διάστημα. Η ταινία μιλά για τη δεκαετία του 1960, όταν η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονταν σε έναν καυτό διαστημικό αγώνα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ακριβώς εκείνη την περίοδο η Σοβιετική Ένωση αποφάσισε να στείλει τους δύο πρώτους αστροναύτες στο διάστημα. Η ταινία μιλάει για τις προκλήσεις και τους κινδύνους, με την αντιμετώπιση των οποίων η επόμενη εξωπραγματική και εξαιρετικά επικίνδυνη πρωτοβουλία της σοβιετικής κοσμοναυτικής γίνεται πραγματικότητα.
Ο Λεόνοφ συμμετείχε προσωπικά στο σχεδιασμό και τα γυρίσματα της ταινίας. Το Spacewalker ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Πάβελ Μπελυάγιεφ, του άλλου κοσμοναύτη που συμμετείχε στην αποστολή Voskhod-2 μαζί με τον Λεόνοφ το 1965.
Από την επιστήμη στη μουσική και τον κινηματογράφο: Νικητές μεταλλίων Στίβεν Χόκινγκ
Στο πλαίσιο του Starmus IV, παρουσιάστηκαν για δεύτερη φορά τα μετάλλια Στίβεν Χόκινγκ, τα οποία απονέμονται σε τρεις κατηγορίες: επιστήμη, τέχνη και κινηματογράφο, για τη συμβολή του στη δημοσιοποίηση της επιστήμης.
Ένα από τα μετάλλια απονεμήθηκε στον αστροφυσικό Νιλ ντεΓκρας Τάισον για τη συμβολή του στη δημοσιοποίηση της επιστήμης μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, βιβλίων και διαλέξεων. Οι διοργανωτές του φεστιβάλ σημείωσαν ότι «οι προσπάθειές του βοήθησαν στη διάδοση της επιστήμης σε όλο τον κόσμο, φέρνοντας νέο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον σε διάφορες επιστημονικές κατευθύνσεις».
Στον τομέα του κινηματογράφου, το μετάλλιο απονεμήθηκε στην κωμική σειρά The Big Bang Theory και στον τομέα της τέχνης, το μετάλλιο απονεμήθηκε στον Γάλλο συνθέτη Ζαν Μισέλ Ζαρ, που θεωρείται ένας από τους ιδρυτές της ηλεκτρονικής μουσικής.
Ένας αστροναύτης παρακολουθεί την ανατολή του ηλίου από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Την τελευταία ομιλία του φεστιβάλ έκανε ο Αμερικανός κοσμοναύτης Τέρι Βιρτς. Έκανε δύο πτήσεις στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με τα διαστημόπλοια Endeavor της NASA και Soyuz ТМА-15М της Roscosmos, ήταν διοικητής του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και πέρασε συνολικά 200 ημέρες στο διάστημα.
Ο Βιρτς παρουσίασε τις λεπτομέρειες της αποστολής του. Ο αστροναύτης τράβηξε περισσότερες από 300.000 φωτογραφίες κατά τη διάρκεια της παραμονής του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, οι οποίες στάλθηκαν στη NASA και χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία IMAX A Beautiful Planet, που μεταδόθηκε τον Απρίλιο του 2016. Ο αστροναύτης αστειεύτηκε ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του στον διαστημικό σταθμό, οι υπάλληλοι της NASA υπέφεραν πολύ, γιατί πριν από αυτό κανείς δεν τους είχε στείλει τόσο υλικό από το διάστημα.
Ο Βιρτς ολοκλήρωσε την ομιλία του με τα ακόλουθα λόγια:
«Η ζωή στη Γη δεν είναι πάντα διασκεδαστική. Όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη, όλοι οι άνθρωποι έχουν προβλήματα. Τα τελευταία χρόνια, όποτε συμβαίνει κάτι κακό, κλείνω τα μάτια μου και μεταφέρομαι νοερά στο Σύμπαν, σκεπτόμενος την ανατολή ή τη δύση του ηλίου που έβλεπα εκεί. Τότε αρχίζω να σκέφτομαι ότι έχουν υπάρξει δισεκατομμύρια τέτοιες ανατολές και ηλιοβασιλέματα, και θα υπάρξουν δισεκατομμύρια στο μέλλον επίσης. Κάπου στη Γη συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Όποτε συμβαίνει κάτι στη ζωή μου ή έχω κάποιο πρόβλημα, πηγαίνω νοερά εκεί και λέω στον εαυτό μου ότι όλα θα πάνε καλά. Δεν έχει σημασία πόσο άσχημα φαίνονται τα πράγματα, στην ευρύτερη εικόνα, τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα. Ολα θα πάνε καλά. Ίσως αυτή τη στιγμή όλα φαίνονται τρομερά, αλλά αύριο ο Ήλιος θα ανατείλει ξανά… Και αν βρίσκεστε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ο Ήλιος θα ανατείλει σε 90 λεπτά».
Διαβάστε επίσης:
Από τα ρινόκερα με λεπτά πόδια μέχρι τα μυστικά της μαύρης τρύπας: Ανασκόπηση του STARMUS II
