Το άνοιγμα μιας εποχής ειρηνικής ανάπτυξης για την Αρμενία και την περιοχή είναι η αρχή και η στρατηγική μας, και ελπίζουμε ότι ο ΟΑΣΕ, μαζί με το Ινστιτούτο του Προεδρεύοντος του ΟΑΣΕ, θα χρησιμοποιήσει τους μηχανισμούς της εργαλειοθήκης του για να εξασφαλίσει μια εποικοδομητική ατμόσφαιρα και δημιουργία συνθηκών για συνολική ειρήνη, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας Αραράτ Μιρζογιάν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Πολωνό υπουργό Εξωτερικών Ζμπίγκνιεφ Ράου. Ο Μιρζογιάν σημείωσε ότι ορισμένα ζητήματα περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων. Ο υπουργός τόνισε τον βασικό ρόλο της συμπροεδρίας της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ στην προώθηση της ειρηνευτικής διαδικασίας με στόχο τη συνολική και διαρκή διευθέτηση της σύγκρουσης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη διευθέτηση των σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν. Ο Μιρζογιάν σημείωσε ότι παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την Αρμενία, συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε τις επιθετικές και ακραίες δηλώσεις του Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες στοχεύουν στη διατάραξη της περιφερειακής σταθερότητας και ειρήνης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν τη συνάντηση μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν που πραγματοποιήθηκε στην Τιφλίδα, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις σε συνέντευξη Τύπου. Απαντώντας στην ερώτηση σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ σε αυτή τη διαδικασία, ο Πράις είπε: «Έχουμε ενεργό ρόλο. Πάντα λέγαμε ότι είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε τόσο διμερώς όσο και με ομοϊδεάτες εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των συμπροέδρων της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, για να βοηθήσουμε τις χώρες να αποκτήσουν διαρκή, συνολική ειρήνη». Ο Πράις σημείωσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν είχε επαφές με τους ομολόγους του στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν τις τελευταίες εβδομάδες. Τηλεφωνική επικοινωνία με τους τελευταίους είχε τις προάλλες η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, Κάρεν Ντόνφριντ. «Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι ο διάλογος είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί ένα ειρηνικό, δημοκρατικό και ευημερούν μέλλον για τον Νότιο Καύκασο και θα συνεχίσουμε να τον υποστηρίζουμε με κάθε δυνατό τρόπο», είπε ο Πράις.
Το Παρίσι χαιρετίζει τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, εκφράζει την ετοιμότητά του να συνεχίσει να εργάζεται για την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης στον Νότιο Καύκασο. «Η Γαλλία δηλώνει για άλλη μια φορά τη δέσμευσή της για τη συνέχιση του άμεσου διαλόγου για να συμβάλλει στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας», αναφέρεται στην ανακοίνωση του γαλλικού διπλωματικού τμήματος.
Το Ιράν θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε πολιτική κλεισίματος των συνόρων μεταξύ Αρμενίας και Ιράν, ανακοίνωσε ο πνευματικός ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ σε συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μεταξύ άλλων, ο Χαμενεΐ και ο Ερντογάν συζήτησαν τον πόλεμο 44 ημερών του 2020, κατά τον οποίο η Τουρκία υποστήριξε το Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με την επίσημη σελίδα του πνευματικού ηγέτη, είπε συγκεκριμένα: «Χαιρόμαστε βλέποντας ότι το Καραμπάχ επέστρεψε στο Αζερμπαϊτζάν. Φυσικά, στην περίπτωση πολιτικής αποκλεισμού των συνόρων μεταξύ του Ιράν και της Αρμενίας η Ισλαμική Δημοκρατία θα αντιταχθεί, γιατί τα σύνορα αυτά λειτουργούν ως οδός επικοινωνίας για χιλιάδες χρόνια». Ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ συμβούλεψε επίσης τον Τούρκο πρόεδρο να μην ξεκινήσει νέα στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, σημειώνοντας ότι θα «έβλαψε τη Συρία, την Τουρκία και την περιοχή».
Κατά τη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Τεχεράνη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, μεταξύ άλλων, μίλησε και για τη διευθέτηση του ζητήματος του Ναγκόρνο Καραμπάχ. «Φυσικά, έχουμε και ένα άλλο σημαντικό θέμα στο στόχαστρό μας, τη διευθέτηση του ζητήματος του Καραμπάχ. Πρόσφατα, συναντήθηκα με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν στο πλαίσιο του Φόρουμ της Κασπίας», είπε ο Πούτιν.
Δεν θα υπάρχουν στρατευμένοι στρατιώτες από την Αρμενία στη Δημοκρατία του Αρτσάχ, δήλωσε ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Αρμενίας Αρμέν Γκριγκοριάν σε συνέντευξη στο πρακτορείο ειδήσεων «Armenpress». Σημείωσε ότι οι στρατεύσιμοι στο Αρτσάχ θα συνεχίσουν να επιστρατεύονται για να υπηρετήσουν στον Στρατό Άμυνας. «Κατά τη διάρκεια του πολέμου, μια σειρά από μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων της Δημοκρατίας της Αρμενίας ήρθαν σε βοήθεια στον Αρμενικό Στρατό Άμυνας. Μετά την καθιέρωση της εκεχειρίας και την ανάπτυξη του ειρηνευτικού σώματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η απόσυρση των μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων της Δημοκρατίας της Αρμενίας από το Αρτσάχ είναι λογική», είπε ο Γκριγκοριάν, σχολιάζοντας την κριτική που εξέφρασε το Armenpress, ότι με την αποχώρηση των στρατευμάτων, η Αρμενία αφήνει το Αρτσάχ ανυπεράσπιστο. Στο ερώτημα αν αυτό δεν σημαίνει ότι το Αρτσάχ παραμένει ανυπεράσπιστο, ο Γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας απάντησε: «Όχι, γιατί προηγουμένως τη λειτουργία της διασφάλισης της ασφάλειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ασκούσε ο Στρατός Άμυνας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Και από αυτή την άποψη δεν αλλάζει τίποτα. Ωστόσο, πρέπει να καταγραφεί σαφώς ότι η ανάπτυξη ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα πρέπει να αποτελεί εγγύηση ασφάλειας». Στην παρατήρηση του δημοσιογράφου ότι τα περιστατικά στο Παρούχ έδειξαν ότι αυτό δεν ισχύει, ο Γκριγκοριάν είπε: «Τα επεισόδια στο Παρούχ αποτελούν κατάφωρη παραβίαση της τριμερούς διακήρυξης της 9ης Νοεμβρίου 2020 και του εφαρμοστέου διεθνούς δικαίου. Οι μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν εισέβαλαν στη ζώνη ευθύνης των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Ρωσική Ομοσπονδία μας διαβεβαίωσε ότι οι δυνάμεις εισβολής του Αζερμπαϊτζάν πρέπει να αποσυρθούν από εκεί και ελπίζουμε ότι οι ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις θα διασφαλίσουν την απόσυρση των παράνομων εισβολέων μονάδων του Αζερμπαϊτζάν από τη ζώνη ευθύνης των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η παρουσία των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων αποδεικνύει από μόνη της την αναγνώριση της ύπαρξης ενός πραγματικού οντολογικού κινδύνου για τον πληθυσμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τη Ρωσική Ομοσπονδία, και οι ειρηνευτικές δυνάμεις έχουν καίρια σημασία για την εγγύηση της ασφάλειας των Αρμενίων του Ναγκόρνο- Καραμπάχ». Επομένως, μετά τον Σεπτέμβριο δεν θα βρίσκονται στο Αρτσάχ στρατεύσιμοι από την Αρμενία.
Στις 18 Ιουλίου, ο Έκτακτος και Πληρεξούσιος Πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελληνική Δημοκρατία Τιγκράν Μκρτσιάν συναντήθηκε με τον πρώην Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο. Οι συνομιλητές, αφού αντάλλαξαν χαιρετισμούς, αναφέρθηκαν στους μακραίωνους δεσμούς μεταξύ των δύο λαών, στο πλούσιο και κοινό παρελθόν, στις πολύπλευρες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών καθώς και στον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η Ελληνο-Αρμενική Κοινότητα σε αυτό. Ο Μκρτσιάν υπογράμμισε την συμβολή και την συνεισφορά του Προκόπη Παυλόπουλου στην ανάπτυξη των διμερών σχέσεων, εξαίροντας την επίσημη επίσκεψη του στην Αρμενία, το 2019. Με τη σειρά του, ο Προκόπης Παυλόπουλος επισήμανε, ότι οι αδελφικές σχέσεις που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια των αιώνων αποτέλεσαν τη βάση για τις υψηλού επιπέδου διακρατικές σχέσεις μεταξύ των χωρών σήμερα. Επίσης, υπογράμμισε την δέσμευση της εκάστοτε Κυβέρνησης και του Κοινοβουλίου της Ελλάδας για τη διατήρηση και περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων αυτών. Τέλος, ο Πρέσβης της Δημοκρατίας της Αρμενίας Μκρτσιάν έκανε μνεία στην επίσκεψη εργασίας που πραγματοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Αθήνα, υπογραμμίζοντας την σημασία της περαιτέρω ανάπτυξης των στρατηγικών σχέσεων, τόσο σε διμερές, όσο και σε τριμερές επίπεδο μεταξύ Αρμενίας-Κύπρου και Ελλάδας.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπέγραψε συμφωνία με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ στο Μπακού για διπλασιασμό του όγκου των εισαγωγών φυσικού αερίου έως το 2027. Το Αζερμπαϊτζάν δεν έχει αρκετά αποθέματα φυσικού αερίου για να μπορέσει να γίνει εναλλακτική για την Ευρώπη, αναφέρουν οι ειδικοί, σημειώνοντας ότι έτσι το Αζερμπαϊτζάν κάνει ένα δυσάρεστο για τη Ρωσία βήμα. Η ειδικός σε θέματα του Αζερμπαϊτζάν Τατεβίκ Αϊραπετιάν λέει: «Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την 25η ρήτρα της δήλωσης της συνθήκης που υπέγραψαν ο Πούτιν και ο Αλίεφ τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, όπου αναφέρεται ότι οι δραστηριότητές τους δεν πρέπει να έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα άλλων κρατών. Ο Αλίεφ σε συνάντηση με ρωσικά μέσα ενημέρωσης, απαντώντας στο ερώτημα αν θα συνάψουν συμφωνίες για το φυσικό αέριο με την ΕΕ, μίλησε πολύ επιφυλακτικά, σημειώνοντας ότι αυτό θα πρέπει να γίνει αποκλειστικά σε συμφωνία με τη ρωσική πλευρά». Η συμφωνία που υπέγραψε το Αζερμπαϊτζάν με την ΕΕ δεν αποτελεί ακόμη πραγματική απειλή για το ρωσικό φυσικό αέριο, επομένως δεν θα υπάρξουν αιχμηρές εκτιμήσεις, αλλά στο μέλλον η Ρωσία θα λάβει υπόψη αυτή τη συμπεριφορά του Αζερμπαϊτζάν, πιστεύει ο Ταρόν Οβανισιάν. Πώς ο δικτάτορας έγινε αξιόπιστος εταίρος, οι ευρωπαίοι δημόσιες προσωπικότητες προβληματίζονται, σημειώνοντας ότι η αναζήτηση φυσικού αερίου οδηγεί την Ευρώπη από τη μια δικτατορία στην άλλη, από τη Ρωσία του Πούτιν στο Αζερμπαϊτζάν του Αλίεφ. Η ΕΕ είναι μια δομή που φέρει και διακηρύσσει λαϊκές αξίες, αλλά όταν πρόκειται για οικονομικές συναλλαγές, η δομή κλείνει το μάτι στις δηλωμένες αξίες της.
Τις τελευταίες δέκα ημέρες, το Ερεβάν δέχθηκε και αποχαιρέτησε τρεις υψηλόβαθμους αξιωματούχους που ασχολούνταν με θέματα ασφάλειας και πληροφοριών. Τον Ιούλιο επισκέφθηκαν την Αρμενία, ο Αλί Σαμχανί, Γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, ο Ουίλιαμ Μπερνς, επικεφαλής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών και ο Σεργκέι Ναρίσκιν, διευθυντής της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αν και οι επίσημες αναφορές δεν αποκαλύπτουν πολλά για τις συναντήσεις και τις συζητήσεις, οι αναλυτές κάνουν κάποιες υποθέσεις. Σύμφωνα με τον πολιτολόγο Αρμέν Βαρντανιάν, αρκετοί είναι οι λόγοι για τους οποίους η Αρμενία έχει γίνει το επίκεντρο της προσοχής μεγάλων διεθνών «παικτών». Συγχρόνως, δεν πιστεύει ότι η υπερβολική προσοχή στην Αρμενία πρέπει να προκαλεί ανησυχία. Ο ειδικός σε πολιτικά θέματα Μπενιαμίν Πογοσιάν έχει διαφορετική άποψη. Κρίνοντας από τις λειτουργίες της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και ακόμη περισσότερο τις λειτουργίες του διευθυντή της υπηρεσίας, είναι απίθανο οποιοδήποτε πρόβλημα που σχετίζεται με την Αρμενία να αναγκάσει τον διευθυντή της υπηρεσίας να επισκεφθεί την Αρμενία. Επίσης, δεν θεωρεί ότι τα περιφερειακά θέματα είναι επαρκούς διαμέτρου για την επίσκεψη. Ο Πογοσιάν δεν αποκλείει ότι είναι πιθανό ο Μπερνς να βρισκόταν στην Αρμενία για μια κλειστή συνάντηση με τη ρωσική πλευρά για να συζητήσει με Ρώσους αξιωματούχους τα γεγονότα που εκτυλίσσονται γύρω από την Ουκρανία. Ο τουρκολόγος Βαρουζάν Γκεχαμιάν πιστεύει ότι οι παράγοντες της Τουρκίας και η διευθέτηση των αρμενοτουρκικών σχέσεων χρησιμοποιούνται για την αποδυνάμωση της Ρωσίας στην περιοχή. Η κατεύθυνση του Ιράν ξεχωρίζει στην περιφερειακή πανδαισία. Ο Αρμέν Βαρντανιάν δεν αποκλείει ότι ο Μπερνς έθιξε στο Ερεβάν την εξαγωγή UAV από το Ιράν στη Ρωσία. Σε αυτή την περίπτωση, η Αρμενία δεν βρίσκεται μόνο στο επίκεντρο των συμφερόντων, αλλά και στη διαδρομή διέλευσης διάφορων χωρών. Σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητο να τηρηθούν οι «κόκκινες γραμμές», λέει ο αναλυτής. «Οι ΗΠΑ πάντα ήθελαν να αποδυναμώσουν τις θέσεις του Ιράν και της Ρωσίας σε αυτή την περιοχή, οι ΗΠΑ προσπαθούν να απομονώσουν αυτές τις δύο χώρες με κάθε δυνατό τρόπο και από αυτή την άποψη, ναι, η επίσκεψη του διευθυντή της αμερικανικής CIA ταιριάζει σε αυτή τη λογική, σε αυτά τα πλαίσια».
Για τη διευθέτηση των αρμενοτουρκικών σχέσεων, καθώς και την τηλεφωνική συνομιλία Πασινιάν – Ερντογάν το Radar Armenia μίλησε με τον Σαχάν Γκανταχαριάν, ειδικό σε διεθνή θέματα, αναλυτή, αρχισυντάκτη της αρμενόφωνης εφημερίδας Azdak της Βηρυτού. Ο Γκανταχαριάν παρατήρησε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που οι ηγέτες της Αρμενίας και της Τουρκίας συγχαίρουν ο ένας τον άλλον. «Όταν η Άγκυρα συνδέει ατελείωτα τον διάλογο με το Ερεβάν και τις διαπραγματεύσεις Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, όταν οι ηγέτες της Άγκυρας μιλάνε ασταμάτητα για τον «Διάδρομο Ζανγκεζούρ», όταν οι αρμόδιοι φορείς της Τουρκίας κλείνουν τον εναέριο χώρο στις αρμενικές πτήσεις, νομίζω ότι είναι πολιτικά ακατάλληλο να συγχαίρουν το Μπαίράμ . Ας μην ξεχνάμε ότι το Μπακού δεν θα είχε ξεκινήσει τον πόλεμο των 44 ημερών χωρίς την άμεση εμπλοκή της Τουρκίας», είπε ο Γκανταχαριάν. Αναφερόμενος στην πρόοδο προς τη δημιουργία αρμενοτουρκικών σχέσεων, σημείωσε ότι όταν όλα συμφωνούνται με το Αζερμπαϊτζάν, αυτό συνεπάγεται μονομερή ικανοποίηση των τουρκικών και αζερικών απαιτήσεων και πιέσεων. Και το κοινό αίτημα, καταρχάς, είναι ο «Διάδρομος Ζανγκεζούρ» όπως διατυπώνουν οι ίδιοι, και ο επικοινωνιακός δρόμος, όπως το λέμε εμείς. Κι όμως, στην ουσία, είναι μια τουρανική γέφυρα. Σχετικά με την αντίδραση της διασποράς στην εξομάλυνση των σχέσεων Αρμενίας-Τουρκίας, ο Σαχάν Γκανταχαριάν είπε ότι οι σχέσεις Αρμενίας-Τουρκίας αποτελούν μέρος της παναρμενικής ατζέντας. Η ανάπτυξη της εθνικής αντίληψης συνεπάγεται την εμπλοκή της εκπροσώπησης της διασποράς, η οποία, δυστυχώς, απουσιάζει. Όσο για την προοπτική για τη διευθέτηση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, ο Γκανταχαριάν σημείωσε ότι η διαδικασία θα συνεχιστεί από τώρα, αλλά δεν θα υπάρξει διευθέτηση, επειδή σχετίζεται με τη διευθέτηση της σύγκρουσης του Αρτσάχ, η οποία δεν είναι ορατή, γιατί δεν υπάρχει μέχρι στιγμής γεωπολιτική συναίνεση για το ζήτημα.
