Το διεθνές συνέδριο-συζήτηση «Πολιτισμός σε σύγκρουση: Ο Νότιος Καύκασος σήμερα» πραγματοποιήθηκε στις 13-14 Μαΐου στο Μουσείο Ιστορικών Τεχνών της Βιέννης. Στο επίκεντρο ήταν τα ζητήματα και οι απειλές για την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του Αρτσάχ. Το συνέδριο διοργανώθηκε με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Παναγιωτάτου Ανώτατου Πατριάρχη και Καθολικού Πάντων Αρμενίων Καρέκιν Β΄, υπό την αιγίδα της Αυστριακής Επιτροπής Πολιτιστικής και Πνευματικής Κληρονομιάς του Αρτσάχ με επικεφαλής την Γιασμίν Ντουμ-Τράγκουτ και, υπό την αιγίδα της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας της Κεντρικής Ευρώπης.
Οι διεθνείς και Αρμένιοι ομιλητές τόνισαν ότι τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2020, όσο και μετά τις 9 Νοεμβρίου, έχουν καταγραφεί πολυάριθμες περιπτώσεις καταστροφής και διαστρέβλωσης του αρμενικού χριστιανικού πολιτισμού από το Αζερμπαϊτζάν στις κατεχόμενες περιοχές του Αρτσάχ. Αυτά τα βήματα μαρτυρούν την κρατική πολιτική του Αζερμπαϊτζάν εξάλειψης του πολιτισμικού ίχνους των Αρμενίων. Παρουσιάστηκαν και οπτικές αποδείξεις αυτών των ενεργειών – δορυφορικές φωτογραφίες και βίντεο. Αυτές συνιστούν αναμφισβήτητη βάση για να μιλάμε για συστημικό βανδαλισμό της αρμενικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτά τα εγκλήματα πρέπει να καταδικαστούν και να αποτραπούν διεθνώς για την υπεράσπιση της χριστιανικής κληρονομιάς του Αρτσάχ που αποτελεί μέρος παγκόσμιου πολιτισμού.
Το συνέδριο άνοιξε η Δρ. Γιασμίν Ντουμ-Τράγκουτ, Επικεφαλής της Αυστριακής Επιτροπής του Γραφείου του Ιερού Ετσμιατζίν για τη Διατήρηση της Πολιτιστικής και Πνευματικής Κληρονομιάς του Αρτσάχ.
Οι ομιλητές παρουσίασαν διάφορες πρωτοβουλίες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της δρομολόγησης εργαλείων διεθνούς δικαίου, τα οποία μπορούν να είναι υποδειγματικά στην περίπτωση του Αρτσάχ. Έγινε λεπτομερής αναφορά στην απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ που ελήφθη τον Δεκέμβριο του 2021, σύμφωνα με την οποία το Αζερμπαϊτζάν δεσμεύεται να εγκαταλείψει την πολιτική καταστροφής της αρμενικής πολιτιστικής κληρονομιάς στο Αρτσάχ. Οι ομιλητές παρουσίασαν επίσης διεθνείς και αρμενικές πρωτοβουλίες, οι οποίες υπηρετούν στη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς και εγείρουν ζητήματα.
Ως συνδιοργανωτής της εκδήλωσης, ο Καρλ Χάπσμπουργκ, ο ιδρυτής πρόεδρος της «Διεθνούς Μπλε Ασπίδας», επέκρινε ανοιχτά τις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν, και τόνισε την μεταφορά και την εφαρμογή της διεθνούς εμπειρίας στη διατήρηση των δεξιοτήτων της πολιτιστικής κληρονομιάς στις Αρμενικές πολιτιστικές προσωπικότητες και στα μέλη του στρατού. Σημείωσε επίσης ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η συγκρότηση και η επίσημη εγγραφή της Εθνικής Επιτροπής «Μπλε Ασπίδα» στην Αρμενία, η οποία θα επιτρέψει να λειτουργήσει και στην Αρμενία αυτός ο διεθνής οργανισμός για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς που κινδυνεύει από καταστροφές.
ο Προκαθήμενος της Δυτικής Επισκοπής των ΗΠΑ Αρχιεπίσκοπος Οβνάν Τερτεριάν, ο Προκαθήμενος της Επισκοπής του Αρτσάχ Επίσκοπος Βρτανές Αμπραχαμιάν και ο Διευθυντής του Γραφείου Πολιτιστικής και Πνευματικής Κληρονομιάς του Αρτσάχ της Αγίας Έδρας του Ετσμιατζίν Αρχιμανδρίτης Γκαρεγκίν Αμπαρτζουμιάν εκφώνησαν ομιλίες κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.
Χαιρετισμό απηύθυνε στους παρευρισκόμενους και ο Έκτακτος και Πληρεξούσιος Πρέσβης της Αρμενίας στην Αυστρία Αρμέν Παπικιάν.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν τέσσερις συμμετέχοντες από την Αρμενία: αρχιτέκτονας Ραφφί Κορτοσιάν, Αναπληρωτής Διευθυντής του Ιδρύματος για τη Μελέτη της Αρμενικής Αρχιτεκτονικής, Ανή Αβακιάν, Εκτελεστική Διευθύντρια του Ιδρύματος Ανάπτυξης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Σονά Μπαλογιάν, Ανώτερη Ειδικός στις Διεθνείς Σχέσεις του Ματενανταράν, η οποία παρουσίασε τα προγράμματα που εφαρμόζει το Ματενανταράν τα τελευταία χρόνια για την διατήρηση και την εκλαΐκευση της κληρονομιάς των χειρογράφων του Αρτσάχ .
Η σκηνοθέτιδα ντοκιμαντέρ Σεντά Γκριγκοριάν παρουσίασε το ντοκιμαντέρ «Πολιτιστική Σύγκρουση», προβάλλοντας ένα επεισόδιο που εξιστορεί την πολιτιστική γενοκτονία στο Ναχιτσεβάν και κάνει παραλληλισμούς με την τρέχουσα κατάσταση των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς του Αρτσάχ που απειλούνται με εξαφάνιση.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε έκθεση, όπου παρουσιάστηκαν χειρόγραφα, έντυπα βιβλία και άλλο αξιόλογο υλικό που δημιουργήθηκε στο Αρτσάχ σε διάφορες εποχές, τα οποία διατηρούνται στη βιβλιοθήκη της Εκκλησίας του Μεχιταριστή στη Βιέννη.
