Ο αρμενικός λαός άφησε μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά στις περιοχές του ιστορικού του λίκνου – Δυτική Αρμενία, Κιλικία, άλλες αρμενικές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου πριν από περισσότερα από 100 χρόνια υποβλήθηκε στο μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας – γενοκτονία, δηλαδή μαζική εξόντωση, απέλαση και στερήθηκε τη πατρίδα του. Είναι γνωστό ότι όπου εγκαθίστανται οι Αρμένιοι, πρώτα χτίζουν σχολεία-εκκλησία και μετά νέο σπίτι.
Στις 22 Απριλίου 2012, στο πλαίσιο της τριήμερης διάσκεψης «Προκλήσεις της διδασκαλίας της Γενοκτονίας των Αρμενίων στον 21ο αιώνα», στο Μουσείο-Ινστιτούτο της Γενοκτονίας των Αρμενίων πραγματοποιήθηκε τελετή έναρξης της προσωρινής έκθεσης με τίτλο “Στα ίχνη των Αρμενικών Σχολείων. Πιστοποιητικά του μορφωμένου έθνους”, που σύμφωνα με τον διευθυντή του ινστιτούτου Αρουτιούν Μαρουτιάν αποτελεί ζωντανή απόδειξη του αναφερόμενου γεγονότος.
Συγγραφέας της έκθεσης είναι Σέντα Παρσαμιάν διευθυντής της έκθεσης του Μουσίου Γενοκτονίας. Έγγραφα που παρουσιάζονται σε ξεχωριστή αίθουσα έκθεσης του μουσείου, όπως μαρτυρίες ΄των Αρμενίων μαθητών, φωτογραφίες, εγχειρίδια, κληρικό και άλλο αρχειακό υλικό, αποτελούν μέρος της έρευνας της Σέντα Παρσαμιάν.
Στην έκθεση συμμετείχε η υφυπουργός Παιδείας και Επιστημών της Αρμενίας Ζαννα Αντρεασιάν. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 10 Σεπτεμβρίου.
Η δίγλωσση (αρμενικά και αγγλικά) έκθεση που αποτελείται από δεκαέξι πάνελ παρουσιάζει περίπου 30 πρωτότυπα πιστοποιητικών αποφοίτησης, φωτογραφίες, σχολικά βιβλία, σχολικά είδη, τα οποία αποκτήθηκαν από αρχεία, μουσεία, βιβλιοθήκες, καθώς και ιδιωτικά ιδρύματα της Αρμενία και της Διασποράς. Η έκθεση περιλαμβάνει πιστοποιητικά γνωστών σχολείων της Δυτικής Αρμενίας όπως Karin (Erzurum) “Sanasarian” (1881-1915), Van “Yeremian” (1878-1915), Vaspurakan central (1881-1915) .), Kharberd National Central / Tlkatintsi (1887-1915), Sebastia “Aramian” (1895-1914), Ayntap “Haykanushian” (1877-1915), Caesarea “Kyumshian” (1826- 1915) και άλλα σχολεία. Ένα ξεχωριστό τμήμα της έκθεσης είναι αφιερωμένο στα αρμενικά σχολεία της Κωνσταντινούπολης.
