Στα κατεχόμενα εδάφη της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, το Αζερμπαϊτζάν ακολουθεί με συνέπεια την πολιτική καταστροφής των πολιτιστικών αξιών και της αρμενικής κληρονομιάς, επιβεβαιώνει η ιστοσελίδα war.karabakhrecords.info.
Ακόμα ένα παράδειγμα πολιτιστικής γενοκτονίας που διαπράχθηκε από το Αζερμπαϊτζάν στα κατεχόμενα εδάφη του Αρτσάχ από τα τέλη του 2020 είναι η εκκλησία Σπιτάκ Χατς του χωριού Βανκ στην περιοχή Χαντρούτ.
Από το βίντεο που διαδόθηκε στα κοινωνικά δίκτυα του Αζερμπαϊτζάν είναι ξεκάθαρο ότι οι Αζέροι αφαίρεσαν τον σταυρό της εκκλησίας. Εκτός από τον σταυρό, κατεδάφισαν και την οροφή της εκκλησίας, υπό το πρόσχημα της ανακαίνισης, μάλιστα, προσπαθώντας έτσι να εξαλείψει εντελώς το αρμενικό πολιτιστικό ίχνος, προκειμένου να παρουσιάσουν μια άλλη αρμενική εκκλησία ως δείγμα κληρονομιάς των Ούντι.
Η απόδειξη των αναφερόμενων είναι ότι στις αρχές Νοεμβρίου του 2021, το Αζερμπαϊτζάν οργάνωσε μια επίσκεψη στην εν λόγω εκκλησία των εκπροσώπων θρησκευτικών οργανώσεων της κοινότητας των Ούντι. Κατά την επίσκεψη, η εκκλησία παρουσιάστηκε ως «πολιτιστικό μνημείο Καυκάσιων Αλβανών και Ούντι», που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης της μονής δεν είναι γνωστή. Η παλαιότερη επιγραφή χρονολογείται στον 14ο αιώνα (1333). Η επιγραφή σώζεται στο εσωτερικό του ναού, κάτω από το χατσκάρ της βόρειας καμάρας: “Εγώ ο Σιράβκ ανήγειρα το χατσκάρ για τον πατέρα μου τον Χουτλάπ 1333”.
Ένα άλλο διατηρημένο πρωτόκολλο αναφέρει: “Το 1735 κατασκευάστηκε. Εκείνη τη χρονιά ήταν ο Ταχμάζ Χαν. Το καμπαναριό μου είναι εις μνήμην του επισκόπου Αβανές, του γιου του Σουράπ”. Είναι μάλλον η χρονιά της ανακαίνισης του καμπαναριού της εκκλησίας.
Περαιτέρω σωζόμενα αρχεία μαρτυρούν την ανακαίνιση του ναού.
Το μοναστήρι αποτελείται από εκκλησία, προθάλαμο, ξενώνα, λαξευτά κελιά, νεκροταφείο και χτισμένο στον τοίχο χατσκάρ. Ξεχωριστή θέση στην επικράτεια του μοναστηριού έχει το εν λόγω χατσκάρ. Το μνημείο έχει πλάτος 290 εκ., πάχος 230 εκ., ύψος περίπου 4 μέτρα.
Παρουσιάζει το θέμα «Η Δευτέρα Παρουσία του Σταυρού»: δύο άγγελοι φέρνουν το σταυρό. Αυτό το θέμα είναι γνωστό στον πολιτισμό των χατσκάρ από τον 12ο αιώνα. Στην κύρια ημιτοξωτή πέτρα του μνημείου είναι χαραγμένο το πρωτόκολλο ανέγερσης του χατσκάρ.
“Εγώ, ο Ατζάμ, ο γιος του Ισχάν, ανήγειρα τον σταυρό για τη σωτηρία του γιου μου Ασουνταρά. Όσοι διαβάζετε, θυμηθείτε στις προσευχές σας, σας ικετεύω. Κατά το χρόνο 1346”.
