Εδώ και έναν μήνα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης παρακολουθεί το καθεστώς του Αζερμπαϊτζάν, και αυτά είναι καλά νέα. Όπως αναφέρει το Armenpress, η ολλανδική εφημερίδα Nederlands Dagblad έγραψε σχετικά σε άρθρο με τίτλο «Η Χάγη παρακολουθεί το Μπακού».
Παρουσιάζουμε την ανεπίσημη μετάφραση της έκδοσης.
«Πριν από 30 χρόνια, η Σοβιετική Ένωση κυριολεκτικά εξαφανίστηκε από τον παγκόσμιο χάρτη. Μία από τις ανεπίλυτες συγκρούσεις που ακολουθεί την κατάρρευση αυτής της χώρας είναι η σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που συχνά αποκαλείται Αρτσάχ από τους Αρμένιους, είναι μια περιοχή στο Νότιο Καύκασο. Αυτή η περιοχή, η οποία είναι συγκρίσιμη σε μέγεθος με την περιοχή της Μπραμπάντ, κατοικούνταν από Αρμένιους από αμνημονεύτων χρόνων. Αποτελεί μέρος του Σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν από τη δεκαετία του 1920. Απολάμβανε το καθεστώς της αυτόνομης περιοχής και ήταν πολύ αυτόνομο στα χαρτιά. Η κατάσταση κλιμακώθηκε όταν, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Αζερμπαϊτζάν αποφάσισε να κηρύξει την ανεξαρτησία του, να τερματίσει την αυτονομία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την οποία ακολούθησε η απόφαση για απόσχιση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν.
Η Αρμενία κέρδισε τον βαρύ πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Στα τέλη του 2020, ξέσπασε ένας δεύτερος, πιο σύντομος, αλλά εξίσου δύσκολος πόλεμος, στον οποίο το Αζερμπαϊτζάν κέρδισε. Αποκατέστησε τα εδάφη που είχε χάσει κατά τον πρώτο πόλεμο – εδάφη έξω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και ένα μέρος εδάφους του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που πρότεινε η Ρωσία ενίσχυσε την τρέχουσα κατάσταση.
Αξιοσημείωτο
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Δημοκρατία της Αρμενίας υπέβαλε αίτηση στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατά του Αζερμπαϊτζάν, η οποία είναι σημαντική, καθώς το ανώτατο διεθνές δικαστικό όργανο μπορεί να εμπλακεί σε σύγκρουση μεταξύ δύο χωρών μόνο εάν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο μερών. Η υπόθεση της Αρμενίας κινήθηκε με βάση τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1965 για την Πρόληψη όλων των Μορφών Φυλετικών Διακρίσεων. Τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν αποτελούν μέρος αυτής της σύμβασης. Η Σύμβαση επιτρέπει σε ένα κράτος να ασκήσει απευθείας αγωγή κατά άλλου κράτους εάν το πρώτο είναι σε θέση να αποδείξει επαρκώς ότι το άλλο κράτος παραβίασε τη Σύμβαση και ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κρατών δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.
Δεδομένου του γεγονότος ότι το Αζερμπαϊτζάν υπέβαλε σχεδόν αμέσως αγωγή κατά της Αρμενίας, δεν ήταν δύσκολο για το δικαστήριο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι δύο χώρες βρίσκονται σε αδιέξοδο στις αμοιβαίες απαιτήσεις τους. Παρά το γεγονός ότι η τελική απόφαση για την κύρια υπόθεση θα του πάρει αρκετά χρόνια ακόμη, το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης στην προκαταρκτική του απόφαση της 7ης Δεκεμβρίου δήλωσε ότι εκ πρώτης όψεως είναι δυνατή η πιθανότητα φυλετικών διακρίσεων. Ειδικά στο Αζερμπαϊτζάν απευθύνονται παρατηρήσεις από το δικαστήριο της Χάγης σε πολλά σημεία. Το Αζερμπαϊτζάν αναλαμβάνει να μεταχειριστεί τους Αρμένιους στρατιώτες που αιχμαλωτίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές και διεθνείς του υποχρεώσεις. Το Αζερμπαϊτζάν αναλαμβάνει να φροντίσει και να διαχειριστεί την αρμενική πολιτιστική κληρονομιά στα εδάφη υπό τον έλεγχό του, απέχοντας από κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε βλάβη ή απώλειά της. Άλλωστε, οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν υποχρεώνονται να απέχουν από βήματα, μεταξύ άλλων και τα λόγια, που θα σπείρουν το μίσος προς τους Αρμένιους.
Από την άλλη, η αρμενική πλευρά αναλαμβάνει να λάβει μέτρα για να αποτρέψει τη διάδοση ρητορικής μίσους από τους Αρμένιους πολίτες. Αν και αυτή η προσωρινή απόφαση δεν θα επιλύσει τη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τουλάχιστον είναι μια ξεκάθαρη νίκη για τη Δημοκρατία της Αρμενίας. Η Αρμενία όχι μόνο κατάφερε να κάνει το Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης μέρος στη σύγκρουση, αλλά το ίδιο το δικαστήριο δήλωσε στην απόφασή του ότι θεωρούσε πιθανό ότι η καταστροφή αρμενικών εκκλησιών, μοναστηριών, νεκροταφείων από το Αζερμπαϊτζάν και η προπαγάνδα μίσους κατά των Αρμενίων ήταν συστημική.
Τώρα που αυτή η προκαταρκτική απόφαση βρίσκεται στο τραπέζι, η Αρμενία μπορεί να προσπαθήσει να αναγκάσει το Αζερμπαϊτζάν να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η πραγματική λύση στη σύγκρουση μπορεί να είναι η κατηγορηματική αναγνώριση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του αρμενικού πληθυσμού του Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά το δικαστήριο της Χάγης έθεσε τον ακρογωνιαίο λίθο για να υπενθυμίσει στο Αζερμπαϊτζάν τις διεθνείς υποχρεώσεις του προς τον αρμενικό πληθυσμό στην περιοχή. Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που το Αζερμπαϊτζάν ισχυρίζεται ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι μέρος του Αζερμπαϊτζάν.
Από εδώ και πέρα, το δικαστήριο της Χάγης παρακολουθεί το Αζερμπαϊτζάν από μακριά. «Λαμβάνοντας υπόψη το είδος του καθεστώτος στη χώρα και τη θλιβερή φήμη του που σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις παραβιάσεις τους, αυτό είναι ένα χαρμόσυνο γεγονός».
