Κατά τη διάρκεια του πολέμου των 44 ημερών 2020, οι Αρμένιοι στρατιώτες και πολίτες που αιχμαλωτίστηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, υποβλήθηκαν σε συστηματικά σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια.
Όπως αναφέρει η Armenpress, ο υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Αρμενίας Αρμάν Τατογιάν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στο Armenia Marriott Hotel, παρουσιάζοντας μια έκτακτη έκθεση σχετικά με την ευθύνη του κράτους του Αζερμπαϊτζάν για βαριές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των Αρμενίων κρατουμένων, βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση από τις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν,συνθήκες κράτησης, νομική προστασία αμάχων.
Ο Τατογιάν τόνισε ότι τα βασανιστήρια των Αρμενίων αιχμαλώτων πολέμου βασίστηκαν σε εθνικές διακρίσεις, δηλαδή στο γεγονός ότι οι αιχμάλωτοι ήταν Αρμένιοι.
«Φυσικά, η πιο σκληρή μεταχείριση είναι στην αρχή και ειδικά εκ μέρους των υπαλλήλων των ειδικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, υπήρχαν περιπτώσεις όταν το φαγητό πετιόταν στο έδαφος και ο αιχμάλωτος αναγκαζόταν να φάει. Ή υπήρχε μια περίπτωση που τους δόθηκαν μόνο 10 δευτερόλεπτα να φάνε, και με τη λήξη του χρόνου το φαγητό πετάζονταν στα σκουπίδια. Τα επισόδια είναι πολλά. Ιδιαίτερα σκληροί ήταν όταν ήθελαν να λάβουν πληροφορίες. Μεταξύ των επιθυμητών πληροφοριών ήταν η λήψη προσωπικών δεδομένων. Επίσης ανάγκαζαν να κάνουν δηλώσεις που υμνούν την ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν, ή να μιλάνε αρνιτικά για την κυβέρνηση της Αρμενίας.
Σύμφωνα με τον διαμεσολαβητή, υπάρχουν σαφή γεγονότα σχετικά με τη λήψη ψευδών πληροφοριών. Ένας από τους στρατιώτες λ.χ. αναγκάστηκε να πει ότι είχε ανατινάξει χειροβομβίδα κατά έναν γάμο στο Ζανγκελάν με μιας σκοτώνοντας 50 Αζέρους.
Σύμφωνα με τον Τατογιάν, έδειξαν μια ιδιαίτερα σκληρή στάση απέναντι στους συμμετέχοντες στον πρώτο απελευθερωτικό πόλεμο του Αρτσάχ και στον πόλεμο του Απριλίου. Ιδιαίτερα σκληρά ήταν τα βάσανα των αιχμαλώτων πολέμου που αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις των στρατιωτών του Αζερμπαϊτζάν.
«Οι περιπτώσεις που βασανίζονταν άνθρωποι δημόσια, για παράδειγμα, στα νοσοκομεία, είναι ιδιαίτερα αηδιαστικές. Περαστικοί, για παράδειγμα, παραϊατρικοί, έφτυναν τους Αρμένιους αιχμαλώτους. Αυτό συνέβη παρουσία των ειδικών υπηρεσιών του Αζερμπαϊτζάν», είπε ο Τατογιάν, σημειώνοντας ότι ακόμη και οι γιατροί άσκησαν βία κατά των αιχμαλώτων. Έριξαν βραστό νερό ή τσάι στο σώμα ενός αιχμαλώτου πολέμου και στη συνέχεια τον χτύπησαν, ως αποτέλεσμα ο αιχμάλωτος δεν μπορούσε να περπατήσει για 21 ημέρες.
Σύμφωνα με τον διαμεσολαβητή, οι Αζέροι παραβίασαν και τα θρησκευτικά δικαιώματα των αιχμαλώτων πολέμου συλλέγοντας τους σταυρούς τους.
Η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων Σιρανούς Σαχακιάν, με τη σειρά της, πρόσθεσε ότι τρεις βασικές δομές διεξήγαγαν τα βασανιστήρια των Αρμενίων αιχμαλώτων πολέμου: η στρατιωτική αστυνομία του Αζερμπαϊτζάν, ο απομονωτής έρευνας και οι απομονωτές του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Σύμφωνα με την ίδια, ο τιμωρητικός και στοχευμένος ξυλοδαρμός συνεχίστηκε στους απομονωτές εθνικής ασφάλειας του Αζερμπαϊτζάν.
