Ένα από τα ιδεολογικά θεμέλια της σημερινής τουρκικής κυβέρνησης είναι η ιδεολογία του παντουρκισμού. Μπορούμε να εξετάσουμε τη συμμετοχή της Τουρκίας στον πόλεμο του Αρτσάχ σε αυτό το πλαίσιο; Εάν ναι, ποιο πρόβλημα ήθελε να επιλύσει η Τουρκία;
Σε αυτή την ερώτηση αναφέρθηκε ο ανώτερος ερευνητής στο IMEMO του όνομα του Πριμακόβ της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικής και Κοινωνικής Έρευνας της Μαύρης Θάλασσας-Κασπίας, Δίδακτορ Βίκτορ Ναντέιν-Ραέβσκι στη συνέντευξη με το Region Monitor.
– Τη συμμετοχή της Τουρκίας σχετίζω σε αυτήν τη σύγκρουση, μεταξύ άλλων και από την άποψη της εφαρμογής του παντουρκικού δόγματος. Φυσικά, εξελίχθηκε στα μάτια τους, κατά την κατανόησή τους, σε μορφή όχι αυτοκρατορίας, όπως ήταν στην εποχή της (τέλος του 19ου αιώνα και αρχές του 20ού αιώνα), αλλά ένα είδος ένωσης.
Το πιο σημαντικό που εμπόδισε την εφαρμογή ολόκληρου του δόγματος, φυσικά, είναι η αρμενική σφήνα, η οποία, όπως ήταν, διαίρεσε τον τουρκικό κόσμο σε δύο μέρη, χωρίζοντας τους Οθωμανούς Τούρκους από τον υπόλοιπο τουρκικό κόσμο. Ό, τι και να έλεγαν για τη Συνθήκη της Μόσχας του 1921, όταν οι Μπολσεβίκοι παραχώρησαν σημαντικό μέρος των αρμενικών εδαφών στους Τούρκους, η Αρμενία έγινε ανεξάρτητο κράτος. Αλλά το γεγονός είναι ότι όλα ήταν πολύ δύσκολα εκεί. Στην πραγματικότητα, ο Ατατούρκ αρνήθηκε να εφαρμόσει τις ιδέες του δόγματος του Παντουρκισμού. Σε μια επιστολή του προς τον Λένιν το 1920 έγραψε ότι υποστηρίζει την σοβιετικοποίηση του Αζερμπαϊτζάν, η οποία, μεταξύ άλλων, έπαιξε μεγάλο ρόλο στην υποστήριξη των Μπολσεβίκων.
Για κάποιο λόγο, οι Αρμένιοι συγγραφείς δίνουν λίγη προσοχή σε αυτό, αλλά αυτό το επιχείρημα ήταν εξαιρετικά βαρύ για τους Μπολσεβίκους, επειδή για την επέκταση της Μπολσεβίκικης επανάστασης, η Σοβιετικοποίηση του Αζερμπαϊτζάν ήταν ένα σημαντικό στάδιο. Και επιπλέον, οι ίδιες διαδικασίες λάμβαναν μέρος επίσης στο Ναχιτζεβ’αν. Μόλις έλαβε μέρος η βάναυση γενοκτονία των Αρμενίων, η οποία, συνεχίστηκε ουσιαστικά κατά την περίοδο του Ατατούρκ, η οποία στη δημοκρατική Τουρκία δεν κατείχε όλες τις περιοχές. Και παρά τις δηλώσεις όπως «Πρέπει να επιστρέψουμε στα νομικά μας όρια», «ο πανισλαμισμός μας βλάπτει» και ούτω καθεξής, στην πραγματικότητα, ακολούθησε μια πολιτική που συνέχισε το έργο των Οθωμανών. Για παράδειγμα, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία υπήρχαν 31 επιτροπές για την τουρκοποίηση εγκαταλελειμμένης αρμενικής και ελληνικής ιδιοκτησίας. Άλλα 29 δημιουργήθηκαν υπό τη δημοκρατική Τουρκία, η οποία έδωσε την αρμενική περιουσία στους Τούρκους πολίτες. Δηλαδή, αυτή η πολιτική συνεχιζόταν. Ωστόσο, απέτυχαν να εξαλείψουν εντελώς ολόκλιρο τον αρμενικό λαό, εμφανίστηκε η Σοβιετική Αρμενία, η οποία ήταν ακόμα σαν ένα «κόκαλο στο λαιμό» μεταξύ των υποστηρικτών του Παντουρκισμού. Ωστόσο, δεδομένου ότι η ίδια η ιδέα του παντουρκισμού έπεσε στο παρασκήνιο, οι τουρκικές αρχές δεν έδωσαν προσοχή σε αυτό, τουλάχιστον μέχρι τον Β ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και κατά τη διάρκεια του πολέμου, στην Τουρκία εμφανίστηκαν υπόγειες παν-τουρκικές οργανώσεις όπως το “Guven”, “Bozkurt”. Στην πραγματικότητα, είναι σημαντικό αυτό που πέτυχαν οι Τούρκοι μετά τον τελευταίο πόλεμο․ Πέτυχαν πραγματικά την μείωση της πραγματικότητας. Δηλαδή, το Καραμπάχ παύει πλέον να είναι ένα σημείο που διαχωρίζει τον τουρκικό κόσμο σε δύο μέρη. Έτσι, η Τουρκία σημείωσε σημαντικό πρόοδο ως αποτέλεσμα της ήττας της Αρμενίας. Είναι αλήθεια ότι δεν κατάφεραν να φέρει στο πέρας όλα ό τι ήθελε, για παράδειγμα, η εκκαθάριση του πληθυσμού του Καραμπάχ κ. λ.π.. Αυτοί δεν σκέπτονται με άλλο τρόπο, επειδή η άρνηση της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων στην πραγματικότητα συμαίνει ότι θα ενεργήσουν με τις συνήθεις μεθόδους τους, μέσω της καταστροφής. Λίγα πράγματα έχουν αλλάξει στις απόψεις των Τούρκων παντουρκιστών και εθνικιστών σχετικά με αυτό το πρόβλημα. Και το γεγονός ότι ο Παντουρκισμός βρίσκεται σε μια ενιαία συμμαχία με τον Ερντογάν είναι γεγονός. Το Κόμμα του Εθνικιστικού Κινήματος είναι ένα νεοφασιστικό κόμμα με επικεφαλής τον Ντέβλετ Μπαχτσέλι. Αυτό το κόμμα δημιουργήθηκε κάποτε από τον Αλπασλάν Τουρκές. Διάβασα το βιβλίο του «Dokuz Işık» (9 ακτίνες). Αυτό το βιβλίο και είναι το πρόγραμμα του Εθνικιστικού Κινήματος. Έτσι, η πολιτική δύναμη που θέτει τον στόχο της δημιουργίας του παν-Τουρανισμού αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην εξουσία στην Τουρκία.
Υπό τις τρέχουσες συνθήκες, αυτός ο κίνδυνος για την ύπαρξη ανεξάρτητης Αρμενίας και του αρμενικού λαού σε αυτήν την περιοχή είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ η παντουρκιστική ιδέα υπάρχει και αναπτύσσεται, και σίγουρα θα αναπτύσσεται, ενώ αυτά τα σχέδια υπάρχουν, ο κίνδυνος για τους Αρμένιους είναι εξαιρετικά υψηλός. Το γεγονός είναι ότι η στρατηγική με την οποία καθοδηγείται ο Ερντογάν και η τουρκική κυρίαρχη ελίτ δεν έχει αλλάξει. Και αυτή η στρατηγική, εν τω μεταξύ, είναι πιο πολυδιάστατη. Μην νομίζετε ότι η πολιτική της Τουρκίας βασίζεται μόνο στον Παντουρκισμό, όχι, αυτό είναι μόνο μέρος της πολιτικής τους.
Εκτός από τον παντουρκισμό, υπάρχει και ο ισλαμισμός. Δηλαδή, το λεγόμενο σύγχρονο ήπιο Ισλάμ. Εδώ, η βασική σκέψη και το όνειρο της Τουρκίας είναι να γίνει ηγέτης του ισλαμικού κόσμου, τουλάχιστον στη Μέση Ανατολή. Αλλά το όνειρο του Ερντογάν δεν έγινε πραγματικότητα.
Οι Τούρκοι είναι πεπεισμένοι ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ένα θαυμάσιο κράτος που μπορεί να αναδημιουργηθεί σε ένα βαθμό, έτσι ώστε η Τουρκία να είναι ηγέτης στην επικράτεια της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Άραβες, φυσικά, δεν συμμερίζονται αυτές τις πεποιθήσεις και την ευφορία. Γι ‘αυτούς, η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι κυρίως καταπιεστής. Αναμφίβολα, ο παντουρκισμός αποτελεί απειλή για τη Ρωσία. Το 56% του απέραντου ρωσικού εδάφους είναι εθνικοί αυτόνομοι σχηματισμοί. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι τουρκόφωνοι λαοί, τους οποίους οι Τούρκοι θεωρούν Τούρκοι. Μεταξύ τους υπάρχουν εθνικιστές, και είναι έτοιμοι να δώσουν τον πολιτισμό τους, τη μητρική τους γλώσσα στον Τούρκο αδερφό τους: δεν είναι πολλοί, αλλά υπάρχουν.
