Η Πρωτοχρονιά για τους Αρμένιους είναι μια γιορτή της καλοσύνης και της ομορφιάς για του Αρμένιους. Οι αρχαίοι Αρμένιοι γιόρταζαν τον ερχομό του νέου έτους κατά το μήνα Ναβασάρτ (21 Μαρτίου). Η ημερομηνία αυτή δεν ήταν μόνο η πρώτη ημέρα του έτους, αλλά και τα γενέθλια του μυθικού Θεού Βαχάγκν, τον οποίο η ειδωλολατρική Αρμενία λάτρευε περίπου για 10.000 χρόνια. Αυτήν την ημέρα στην Αρμενία την υποδέχονταν με λαμπρές αθλητικές γιορτές και όχι μόνο, καλωσορίζοντας την άνοιξη και το αποκορύφωμα της φύσης. Τα παιδιά κατά ομάδες περιφέρονταν γύρω από το χωριό τους, με τραγούδια και χορούς για να υποδεχθούν το νέο έτος, στη συνέχεια με το τραγούδι εύχονταν και στους γείτονές τους οι οποίοι τους προσέφεραν φρούτα. Προς το τέλος όμως του 20ού αιώνα όλοι οι Αρμένιοι υιοθέτησαν την 1η Ιανουαρίου ως την επίσημη πρώτη ημέρα του νέου έτους.
Αμανόρ σημαίνει καινούργιος χρόνος. Η Ονομασία της λέξης προέρχεται από το όνομα του θεού της υπεράσπισης της φύσης Αμανόρ, που συμβολίζει το νέο έτος, τον κύκλο την Γης και των πλανητών. Στην Αρμενική μυθολογία ο Αμανορ ήταν օ θεός της γονιμότητας. Ο αδελφός του- ο Βανατουρ, ήταν ο θεός της φιλοξενίας, και η πρωτοχρονιά ήταν αφιερωμένη στον Αμανορ και τον Βανατουρ. Μέσα στην οικογένεια αντάλλασσαν δώρα. Η σύζυγος ποτέ δεν έπαιρνε δώρο από το σύζυγό της. Τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας πρώτα και μετά οι νεότεροι πήγαιναν στον πιο ηλικιωμένο της οικογένειας μαζί με τον πατέρα τους, ο οποίος είχε κρυμμένα τα δώρα του καθενός στο παλτό του, και αφού του φιλούσαν το χέρι έπαιρναν το δώρο τους. Πολλά από τα παραδοσιακά έθιμα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς τηρούνται και σήμερα.
Φυσικά η σημερινή διακόσμηση του δέντρου είναι ξενόφερτη συνήθεια. Οι ξηροί καρποί έχουν κυρίαρχη θέση στο παραδοσιακό τραπέζι της Πρωτοχρονιάς. Καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, ξερά σύκα και βερίκοκα αλλά και μήλα, ρόδια και άλλα φρούτα εποχής δεν λείπουν και από τα πλέον ταπεινά νοικοκυριά. Το πιλάφι και οι ντολμάδες (λαδερά) με λάχανο ή αμπελόφυλλα είναι από τα βασικά φαγητά. Το παραδοσιακό Αρμένικο χαρισά προετοιμάζεται από τις 30 Δεκεμβρίου. Επίσης, το νταρίν το οποίο είναι ένα μεγάλο επίπεδο ψωμί, ζυμώνεται τελετουργικά από τις γυναίκες του σπιτιού με τραγούδια και προσευχές. Ζυμώνοντας εύχονται καλή τύχη και εκφράζουν τις επιθυμίες τους για την οικογένειά τους, πριν το ψήσουν. Αλλά αυτό που δεν επιτρέπεται να λείπει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι το ανούς αμπούρ (γλυκιά σούπα). Παρασκευάζεται με σιτάρι, ξηρούς καρπούς, σταφίδες και διάφορα μπαχαρικά όπως γαρύφαλλα, κανέλλα κλπ. Παλαιότερα δεν υπήρχε Πρωτοχρονιά χωρίς γκατά, ένα γλυκό που γίνεται με σιτάλευρο, βούτυρο, γάλα και ζάχαρη. Σήμερα αυτό το γλυκό έχει μεταφερθεί στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, διότι οι Αρμένιοι νηστεύουν καθώς έπεται η εορτή των Χριστουγέννων. Σε πολλές περιοχές της Αρμενίας είναι κανόνας το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι να αποτελείται από επτά διαφορετικά πιάτα μαζί με τους ξηρούς καρπούς και τα φρούτα. Ο αριθμός 7 παλαιότερα συμβόλιζε τα 7 θαύματα του κόσμου αλλά στην χριστιανική Αρμενία αναφέρεται στα 7 μυστήρια της εκκλησίας. Το σιτάρι συμβολίζει τη γη (το χωράφι του αγρότη) και τα φρούτα την καρποφορία (τη σοδειά). Το ρύζι συμβολίζει την αφθονία ενώ η γλυκιά σούπα είναι το σύμβολο της καλής ευτυχισμένης χρονιάς.
Ο ερχομός του νέου έτους συμβόλιζε την καθαριότητα όπως της ψυχής, έτσι και του σώματος. Ενώ η καθαριότητα σημαίνει μια αρχή, αρχική μορφή, νέος χρόνος, νέος κύκλος του ηλίου. Την νύχτα της πρωτοχρονιάς οι Αρμένιοι άναβαν μια λάμπα, για να φυλάξουν την τύχη του σπιτιού, για να μην φύγει. Ενώ η ξυλεία θεωρούταν το σύμβολο της οικογένειας. Ο αρχηγός της οικογένειας έφερνε δέντρο από το δάσος, και με τα ξυλα αυτά, άναβαν την φωτιά του σπιτιού, και πιάνω σε αυτήν έψυναν και προετίμαζαν το φαγυτό των Χρηστουγέννων.
Ας φέρνει το 2021 ευημερία , αλληλεγγύη αγάπη και ειρήνη σε όλους τους λαούς του κόσμου μας!
