Στη ιστορική βιβλιοθήκη και πινακοθήκη Αμβροσιανή στο Μιλάνο της Ιταλίας. φυλάσσεται το μεγάλο μέρος της χειρόγραφης κληρονομιάς του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, στην οποία περιλαμβάνεται επίσης το χειρόγραφο που ονομάζεται «Αρμενική επιστολή».
Η μελέτη των χειρογράφων του ντα Βίντσι ήταν μια πολύ δύσκολη δουλειά, γιατί έγραψε από δεξιά προς τα αριστερά, άφηνε σίγουρα κάτι ανεξερεύνητο στην επιστολή, κάτι παραπλανητικό, έκανε ακόμη και ένα σκόπιμο λάθος, ωστόσο τα χειρόγραφα του αναφέρονται σαφώς στην Αρμενία. Ακόμα και στο πίσω μέρος του χειρόγραφου του ήταν χαραγμένος ο χάρτης ενός μέρους της Αρμενίας.
Οι μελέτες για το ντα Βίνστι καταδεικνύουν το γεγονός, ότι η περίοδος μεταξύ 1481-82 της βιογραφίας του ήταν ανοικτό. Πουθενά δεν αναφέρεται πού ήταν εκείνη την εποχή και τι έκανε. Ήταν σαν η ζωή του να είχε διακοπεί το καλοκαίρι του 1481 και συνεχίστηκε μόνο το φθινόπωρο του 1482.
Αλλά οι μελέτες με τα ίχνη του ντα Βίντσι μας φέρουν στην Αρμενία. Και βάση για αυτό αποτελεί η «Αρμενική επιστολή», το οποίο ο ντα Βίντσι απεύθυνε στο ιερό σουλτάνο της Βαβυλώνας.
Οι αιγυπτιακές αρχές καλούν τον Λεονάρντο ως αρχιτέκτονα να εκτελέσει αρχιτεκτονικές και μηχανικές εργασίες και να οχυρώσει τις συνοριακές οχυρώσεις. Εκείνα τα χρόνια, η Κιλικία, καθώς και η Συρία, είχαν ήδη κατακτηθεί από τον Αίγυπτο. Και για αυτό το σκοπό που ο Λεονάρντο πηγαίνει στην Κιλικία και μετά, κατά πάσα πιθανότητα, φτάνει και στην Αρμενία. Και αυτά τα γεγονότα περιγράφει στην επιστολή του ο ίδιος ο συγγραφέας. Με άσπρα μαύρα γράμματα γράφει και περιγράφει τα μέρη της Αρμενίας που επισκέφτηκε, μιλάει για τον όρο Ταβρός. Ακόμα και στην επιστολή του υπάρχει το σχέδιο των βουνών, καθώς και εικόνα μιας πλημμύρας….
…. μετά διευκρινίζει: λέει ότι έπεσε σε μια καταστροφή, σε έναν σεισμό. Περιγράφει πώς ο σεισμός συνοδεύτηκε από πλημμύρα, οι άνθρωποι-άνδρες και γυναίκες, κατέφυγαν σε εκκλησίες σαν κοπάδια αιγών. Επιπλέων, αναφέρει ότι ήταν και αυτός ανάμεσά τους.
Και τώρα τι σεισμός που ήταν;
Δεν υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στην ιστορία των σεισμών όταν ένας σεισμός να συνοδευόταν από πλημμύρες. Αλλά αυτό το γεγονός που περιγράφεται στην επιστολή του ντα Βίντσι, πραγματικά, συνέβη στη χώρα μας το 1482.
Ο σεισμός κλονίζει την πόλη Ερζνκά, τότε καταρρέει ο Ταβρός και ξεχειλίζει στον ποταμό Ευφράτη, πλημμυρίζοντας ολόκληρη την πόλη.
