26 Μαΐου σηματοδοτεί μια αξέχαστη ημερομηνία, είναι Ημέρα της Νίκης στη Μάχη του Σαρνταραπάτ. Η Μάχη του Σαρνταραπάτ είναι μια μάχη που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), η οποία έλαβε χώρα στις 21-28 Μαΐου 1918 μεταξύ των τακτικών αρμενικών στρατιωτικών μονάδων και των Τουρκοκατακτητών που εισέβαλαν στην Ανατολική Αρμενία. Η μάχη έλαβε χώρα κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό Σαρνταραπάτ, κοντά στην πόλη Οκτεμπεριάν. Μετά τη νίκη της Ρωσίας της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, τα ρωσικά στρατεύματα εγκατέλειψαν τις περιοχές της Δυτικής Αρμενίας που είχαν καταληφθεί κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκμεταλλευόμενοι από το γεγονός αυτό, οι κυβερνώντες κύκλοι της Τουρκίας όχι μόνο είχαν την πρόθεση να πάρουν πίσω τη Δυτική Αρμενία, αλλά και να καταλάβουν την Ανατολική Αρμενία και ολόκληρο τον Καύκασο.
Παραβιάζοντας την ανακωχή τον Δεκέμβριο του 1917, τα τουρκικά στρατεύματα προχώρησαν στην επίθεση και κατέλαβαν τις πόλεις Ερζνάκα, Ερζρούμ, Σαρικαμίς, Καρς και Στις 15 Μαΐου – Αλεξανδρόπολη (Γκιούμρι). Η νίκη στη Μάχη της Σαρνταράτας ήταν μεγάλης σημασίας για την Αρμενία – ο αρμενικός πληθυσμός του βόρειου τμήματος της κοιλάδας αραράτ απέφυγε από την τουρκική γενοκτονία, το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Αρμενίας σώθηκε από τη σύλληψη από τους Τούρκους, δημιουργήθηκαν συνθήκες για την αποκατάσταση της αρμενικής κρατικής υπόστασης. Και στις 28 Μαΐου 1918, ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία της Αρμενίας.
Το Σαρνταραπάτ, που αναγέρθηκε αγρότερα- το 26 Μαϊου 2018, είναι ένα συγκρότημα μνημείων για τη ομώνυμη μάχη που πραγματοποιήθηκε στις 22-26 Μαΐου 1918 και βρίσκεται στο χωριό Αράκς, στην επαρχία Αρμαβίρ, 11 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης Αρμαβίρ. Το 1968, κατά τη διάρκεια του εορτασμού της 50ής επετείου της Μάχης του Σαρνταραπάτ, υψώθηκε μνημείο στο επίκεντρο του πεδίου της μάχης.
Η είσοδος πλαισιώνεται από τεράστια φτερωτά βόδια από κόκκινη ηφαιστειακή πέτρα (tufa). Η μεγάλη σκάλα οδηγεί σε ένα ένα καμπαναριό ύψους 26 μέτρων με δώδεκα καμπάνες που χτυπάνε κάθε χρόνο την ημέρα της ιστορικής νίκης. Το μνημείο «φυλάσσεται» από τεράστια αρχαία τύπου αρμενικά φτερωτά λιοντάρια και πλαισιώνεται από ένα ακόμη μνημείο-κήπο για τους μάρτυρες του Αρτσάχ (Καραμπάχ).
Το μνημείο Σαρνταραπάτ είναι ένα σύμβολο υπερηφάνειας και επιβίωσης, και τονίζει την επιτυχή προσπάθεια της Αρμενίας για να σώσει το έθνος από την πλήρη εξολόθρευση εναντίων των Τούρκων στη μάχη τον Μαΐο του 1918. Στη βάση και εσωτερικά του μνημείου, μπορεί κανείς να επισκεφτεί σήμερα το Μουσείο Εθνογραφίας του Σαρνταραπάτ.
